به گزارش خبرنگار اقتصادرَوا، در بررسی دلایل نوسانات قیمتی، تأثیر انتظارات معامله‌گران و سرمایه‌گذاران به‌قدری است که ممکن است بر شدت خبر بد غلبه کند و قیمت را برخلاف تفکر عموم، به جهت مخالف سوق دهد؛ همانند اتفاقات تاریخی مانند خبر جنگ روسیه و اوکراین، رخدادهای ۲۳ خرداد و ۲ تیر نیز از قاعده انتظارات مستثنی نیستند.

علت شدت اثر انتظارات این است که نقدینگی اصلی و جهت‌دهنده به بازار، به‌دلیل دسترسی بیشتر به منابع خبری و به‌کارگیری تحلیل‌گران خبره، توان پیش‌بینی اخبار و اتفاقات را پیش از وقوع آن دارد. این پدیده نه‌تنها در بازار نفت و طلا، بلکه در تمامی بازارهای دیگر، مانند بازار سهام نیز رخ می‌دهد.

در بازار سهام، تحلیل‌گران با به‌کارگیری تحلیل گزارش‌های مالی و وضعیت شرکت، سود احتمالی آینده آن را پیش‌بینی می‌کنند و پیش از تاریخ اعلام سود محقق‌شده و گزارش بعدی، معاملات خود را انجام می‌دهند. منطقی است؛ چرا وقتی می‌توان با ورود زودتر، سود بیشتری را با ریسکی کمتر محقق کرد، از انجام این کار اجتناب شود؟

سهام‌داران و سرمایه‌گذارانی که هنگام دسترسی زودتر به شواهد، دست به خرید زده‌اند، بلافاصله پس از وقوع قطعی خبر ـ اگر دقیقاً مطابق با انتظارات آن‌ها باشد ـ از معاملات خود خروج می‌زنند و همین موجب می‌شود حتی در مواقعی، برخلاف منطق خبر، قیمت به سمت مخالف حرکت کند. برای مثال، خبر جنگ و بحران می‌تواند ـ اگر از قبل توسط انتظارات پیش‌خور شده باشد ـ موجب ریزش طلا شود (برخلاف باور عموم که فکر می‌کنند همیشه اخبار درباره بحران‌های اقتصادی و سیاسی موجب افزایش قیمت طلا می‌شود).

از ابتدا تا انتهای جنگ ۱۲ روزه، سه اتفاق قابل توجه بر روی نمودار قیمتی طلا و نفت جهانی مشاهده شد که در ادامه به بررسی علت‌های دقیق این رخدادها از نگاه تحلیل اقتصادی می‌پردازیم.

کاهش ۴ درصدی انس جهانی طلا، به‌رغم شروع و ادامه جنگ ۱۲ روزه بین دو قدرت منطقه‌ای ـ ایران و رژیم صهیونیستی ـ افراد دنبال‌کننده بازارهای جهانی را دچار ابهام کرد. باور نیمه‌اشتباه عموم مردم درباره طلا این است که طلا همیشه در واکنش به اخبار جنگ، قیمت‌های بالاتری را تجربه خواهد کرد. منطق این باور درباره طلا، به اهمیت کاربردی طلا و نقدشوندگی بالای آن مربوط می‌شود. اما اگر این موضوع به‌طور جامع و با دیدی همه‌جانبه بررسی شود، میزان تقاضا برای کالاهای جانشین و انتظارات معامله‌گران درباره طلا، معیار مهم‌تری برای جهت نوسان آن تلقی خواهد شد.

کاهش 12 روزه انس جهانی طلا پس از خبر ترور مقامات ایرانی در روز 23 خرداد 1404

با حمله ناگهانی رژیم صهیونیستی به ایران و ترور مقامات ارشد ایران و شروع جنگ ۱۲ روزه در روز ۲۳ خرداد ۱۴۰۴، قیمت طلا تا پایان جنگ ۴ درصد افت داشت؛ امری که به‌دلیل میزان تقاضا برای نفت جهانی بود. رخداد اتفاقات گوناگون، اعم از تنش حول محور کشورهای خاورمیانه، موجب می‌شود که تقاضا برای نفت بالا رود. این افزایش تقاضا به‌قدری بالا بود که طلا به زیر سایه تقاضای کالای جانشین خود یعنی نفت رفت. نفت در روز ۲۳ خرداد، با نوسان روزانه، جهشی ۶ درصدی را تجربه کرد که موجب شد قیمت نفت جهانی از ۶۸ دلار به ۷۵ دلار برسد. انتظارات معامله‌گران از احتمال ادامه جنگ در روزهای آتی، موجب شد که نفت روندی صعودی بسازد و تا ۱۰ روز به سمت عدد ۸۰ دلار در حرکت باشد.

 قیمت نفت تگزاس غربی پس از شروع جنگ در روز 23 خرداد، به مدت ده روز، 14 درصد رشد کرد.

در روز ۲ تیر ۱۴۰۴، با حمله موشکی ایران به پایگاه آمریکایی "العدید" واقع در قطر، انتظار می‌رفت که قیمت نفت به ۸۰ دلار برسد و قیمت طلا نیز به‌دلیل کشیده شدن جنگ به سایر کشورهای منطقه، رشدی فزاینده را تجربه کند. اما برخلاف انتظارات، نفت جهانی در روز ۲ تیر ۱۴۰۴ حرکت نزولی قدرتمند خود را آغاز کرد؛ اتفاقی که علت آن را می‌توان پیش‌خور شدن خبر پیش از وقوع عنوان کرد.

تحلیل‌گران با توجه به شواهدی مانند کنسل شدن پروازهای کشورهای حوزه خلیج فارس و شایعات متعدد درباره حمله احتمالی ایران به پایگاه‌های آمریکا در روز ۲ تیر، پیش از وقوع حمله، معاملات خرید خود را انجام داده بودند و تا حد ممکن، قیمت توسط معامله‌گرانی که از قدرت تحلیلی بالاتری برخوردار بودند، افزایش یافته بود.

پس از رخداد این اتفاق، رئیس‌جمهور آمریکا، دونالد ترامپ، اعلام کرد: «آمریکا قصد پاسخ به این حمله را ندارد و خسارات، کمتر از حد انتظار آمریکا بوده است.»

همین سخن کافی بود تا انتظارات معامله‌گران از ادامه جنگ، به اتمام جنگ در آینده نزدیک متمایل شود و از این‌رو، ریزش قیمت نفت ادامه پیدا کرد.

 قیمت نفت تگزاس غربی پس از روز 2 تیر 1404 مصادف با حمله ایران به پایگاه العدید، در طی 2 روز ریزشی 20 درصدی را تجربه کرد.

در تحلیل تأثیر اخبار و شوک‌های مختلف اقتصادی و سیاسی، باید آن را از منظر انتظارات معامله‌گران بررسی کرد. اگر خبر منتشرشده، با وجود اثر منفی عمومی خود، موجب شد که قیمت مسیر متفاوتی را در پیش بگیرد، احتمالاً انتظارات از قبل، وقوع آن را پیش‌بینی کرده بودند و اکنون خبر منتشرشده، از حد انتظاری آن‌ها نیز بدتر آمده است. البته در تحلیل اقتصاد کلان و اثر آن بر بازارهای مالی، عوامل پیچیده دیگری نیز بر جهت قیمت مؤثر هستند و قیمت نمادهای مختلف، با پیروی از مجموع تمام این عوامل، تصمیم خود را برای جهت حرکت اتخاذ می‌کند.

گزارش از: بهنام مهری‌حسینی، کارشناس بازارهای مالی