جنگ روسیه و اوکراین
سرنوشت بازارهای جهانی در انتظار صلح یا تنش بیشتر؟
به گزارش خبرنگار اقتصادرَوا، از نخستین روزهای جنگ اوکراین تا امروز، جهان شاهد تحولات چشمگیری در بازارهای مالی، سیاست بین‌المللی و اقتصاد کلان بوده است. این جنگ که ابتدا به‌عنوان یک درگیری محدود تصور می‌شد، به‌سرعت ابعاد جهانی یافت و اثرات آن بر قیمت نفت، طلا، ارز و سهام مشهود شد. در این میان، سیاست‌های قدرت‌های جهانی، تحریم‌های اقتصادی و حمایت‌های نظامی از اوکراین به یکی از عوامل کلیدی تعیین‌کننده مسیر جنگ و پیامدهای آن تبدیل شد. حالا که خبرهایی از احتمال صلح به گوش می‌رسد، سؤال این است که بازارهای جهانی چه واکنشی نشان خواهند داد؟ آیا این جنگ به پایان می‌رسد یا تنش‌ها همچنان ادامه خواهند داشت؟ این گزارش به بررسی روند تغییرات اقتصادی از آغاز جنگ تا امروز و پیش‌بینی آینده بازارها در سناریوهای مختلف می‌پردازد.
مشاجره ترامپ و زلنسکی در کاخ سفید و تعلیق کمک‌های نظامی
سال ۲۰۱۹، وقتی که دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا بود، یکی از جنجالی‌ترین مکالمات تلفنی میان او و ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، اتفاق افتاد. ترامپ از زلنسکی خواسته بود که درباره جو بایدن و پسرش تحقیق کند، در حالی که کمک‌های نظامی ۴۰۰ میلیون دلاری آمریکا به اوکراین در آن زمان معلق شده بود. این ماجرا به یک بحران سیاسی در آمریکا تبدیل شد و حتی استیضاح ترامپ را در پی داشت. اما تأثیرات آن فقط محدود به سیاست داخلی آمریکا نبود، بلکه رابطه اوکراین با متحدان غربی‌اش را نیز تحت تأثیر قرار داد. تعلیق کمک‌های نظامی در آن مقطع، اوکراین را در برابر روسیه ضعیف‌تر کرد و یکی از عوامل مهمی بود که در سال‌های بعد، بر روند جنگ تأثیر گذاشت.
پس از دو سال جنگ و فشارهای اقتصادی سنگین بر هر دو طرف، زلنسکی اخیراً دوباره درخواست کرده است که مذاکرات صلح با روسیه از سر گرفته شود. این در حالی است که برخی کشورهای غربی، مانند بریتانیا و فرانسه، پیشنهاد تضمین‌های امنیتی برای اوکراین را مطرح کرده‌اند. با این وجود، روسیه همچنان موضع سرسختانه‌ای دارد و خواهان به رسمیت شناختن مناطقی است که به تصرف خود درآورده است. این شرایط باعث شده که بازارهای جهانی نسبت به آینده این جنگ و پیامدهای آن دچار عدم اطمینان شوند.
اثرات جنگ اوکراین بر بازارهای جهانی
از زمان آغاز جنگ در فوریه ۲۰۲۲، بازارهای جهانی نوسانات شدیدی را تجربه کرده‌اند. نفت خام برنت که پیش از جنگ حدود ۸۵ دلار در هر بشکه بود، در اوج بحران به بیش از ۱۳۰ دلار رسید. طلا به‌عنوان یک دارایی امن، افزایش قابل‌توجهی را تجربه کرد و به سطوح بالای ۲۰۰۰ دلار در هر اونس رسید. در بازار ارز، دلار آمریکا به‌دلیل هجوم سرمایه‌گذاران به سمت دارایی‌های امن، تقویت شد و شاخص دلار به بالاترین میزان خود در ۲۰ سال اخیر رسید. اما بازار سهام، مخصوصاً در اروپا و آسیا، با افت شدیدی مواجه شد و شاخص‌های عمده مانند DAX آلمان و Nikkei ژاپن سقوط کردند.
با افزایش احتمال صلح، بازارها واکنش‌های متفاوتی نشان داده‌اند. قیمت نفت که در دوران جنگ به‌شدت افزایش یافته بود، اکنون روند نزولی گرفته و به زیر ۸۰ دلار در هر بشکه رسیده است. طلا نیز که در زمان اوج تنش‌ها به‌عنوان دارایی امن مورد توجه بود، با کاهش تقاضا مواجه شده و در محدوده ۱۹۵۰ دلار در هر اونس معامله می‌شود. در بازار سهام، بهبود نسبی مشاهده می‌شود، به‌ویژه در شاخص‌های اروپایی که تحت تأثیر جنگ بیشترین آسیب را دیده بودند. اما همچنان نگرانی‌هایی درباره شرایط اقتصادی پس از جنگ و بازسازی اوکراین وجود دارد.
آینده بازارها در صورت توافق صلح
اگر صلح میان اوکراین و روسیه برقرار شود، بازارهای جهانی احتمالاً به روند باثبات‌تری بازخواهند گشت. قیمت نفت می‌تواند به محدوده ۶۵ تا ۷۵ دلار برسد، زیرا ریسک‌های ژئوپلیتیک کاهش می‌یابد. طلا ممکن است تا محدوده ۱۸۰۰ دلار افت کند، زیرا سرمایه‌گذاران از دارایی‌های امن به سمت بازارهای پرریسک‌تر حرکت خواهند کرد. بازارهای سهام جهانی، به‌ویژه در اروپا، شاهد رشد خواهند بود و احتمالاً شاخص‌های عمده‌ای مانند S&P 500 و DAX افزایش خواهند یافت. اما بازسازی اوکراین نیازمند سرمایه‌گذاری عظیمی خواهد بود و ممکن است فشارهایی بر اقتصاد جهانی وارد کند.
در مقابل، اگر مذاکرات صلح به نتیجه نرسد و جنگ ادامه یابد، بازارها بار دیگر دچار نوسانات شدید خواهند شد. نفت می‌تواند دوباره به بالای ۱۰۰ دلار صعود کند، مخصوصاً اگر تحریم‌های جدیدی علیه روسیه اعمال شود. طلا احتمالاً دوباره به‌عنوان یک دارایی امن مورد استقبال قرار خواهد گرفت و قیمت آن به بالای ۲۰۵۰ دلار خواهد رفت. بازارهای سهام، به‌ویژه در اروپا، ممکن است دوباره دچار سقوط شوند، زیرا سرمایه‌گذاران از ریسک‌های ژئوپلیتیک هراس خواهند داشت. همچنین، ادامه جنگ می‌تواند باعث بی‌ثباتی بیشتر در زنجیره تأمین جهانی شود و تورم را در بسیاری از کشورها افزایش دهد.
آیا صلح به نفع اقتصاد جهانی است؟
پاسخ به این سؤال چندان ساده نیست. از یک سو، پایان جنگ می‌تواند ثبات بیشتری به بازارهای جهانی بدهد و از فشارهای تورمی بکاهد. از سوی دیگر، برخی صنایع، مانند تولید سلاح و انرژی، از ادامه جنگ سود می‌برند و توقف درگیری ممکن است بر آن‌ها تأثیر منفی بگذارد. همچنین، وابستگی برخی کشورها به صادرات انرژی روسیه همچنان یک چالش باقی خواهد ماند. بنابراین، در حالی که صلح می‌تواند از نظر انسانی و سیاسی یک تحول مثبت باشد، پیامدهای اقتصادی آن پیچیده‌تر از چیزی است که در نگاه اول به نظر می‌رسد.