به گزارش خبرنگار اقتصادرَوا، در شرایطی که جهان با چالش‌های متعددی در حوزه امنیت غذایی و تغییرات اقلیمی روبه‌رو است، همکاری‌های بین‌المللی، به‌ویژه با بلوک‌های اقتصادی نوظهور مانند بریکس (متشکل از برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی)، از اهمیت راهبردی برخوردار است. ایران نیز با توجه به ظرفیت‌های کشاورزی و نیاز به توسعه مبادلات تجاری، اخیراً توافقات قابل توجهی با اعضای بریکس در زمینه‌های مختلف کشاورزی، شیلات، صنایع تبدیلی و امنیت غذایی انجام داده است.
توافقات ایران در همکاری با افغانستان در راستای انتقال دانش فنی و تشکیل کمیسیون مشترک است. وزیر جهاد کشاورزی از آمادگی ایران برای انتقال دانش و خدمات فنی-مهندسی به افغانستان خبر داد. تأکید شده که کمیسیون مشترک دو کشور در کابل تشکیل شود تا همکاری‌های دوجانبه در بخش کشاورزی تسهیل گردد.

از طرفی در اجلاس بریکس، ایران پیشنهادات کلیدی ارائه کرد که مورد استقبال اعضا قرار گرفت؛ از جمله: تشکیل زیرکارگروه شیلات برای همکاری‌های دریایی، ایجاد اتحادیه مؤسسات تحقیقات کشاورزی بین کشورهای عضو، تشکیل اتحادیه تولیدکنندگان واکسن برای بهبود همکاری‌های دامپزشکی، فعال‌سازی سازوکارهای مالی جهت تسهیل مبادلات کشاورزی، و افزایش سرمایه‌گذاری مشترک در بخش کشاورزی و صنایع وابسته.
نکته حائز اهمیت، حجم ۱۶۰ میلیارد دلاری مبادلات کشاورزی و غذایی بین اعضای بریکس است که از این میان، ایران بیش از ۱۳ میلیارد دلار مبادله با اعضای بریکس را دارا می‌باشد و سهم عمده آن مربوط به برزیل با حدود ۷ میلیارد دلار است.

ایران توافقاتی برای همکاری با هند در راستای فعال‌سازی کمیته مشترک کشاورزی برای افزایش مبادلات غذایی و با روسیه برای پیگیری توافقات قبلی در سفر اخیر رئیس مجلس به مسکو صورت داد.

همچنین در توسعه روابط با برزیل در زمینه گوشت حلال، توافقاتی صورت گرفت. ازآنجایی‌که برزیل یکی از شرکای اصلی ایران در بریکس با حجم مبادلات حدود ۷ میلیارد دلار است، مهم‌ترین محورهای همکاری شامل کاهش وابستگی به واردات گوشت (که ایران در مسیر خودکفایی قرار دارد) و برنامه‌ریزی برای کاهش واردات گوشت از برزیل در حال انجام است.
صادرات مجدد گوشت حلال، که با وجود زیرساخت‌های ایجادشده در برزیل، ایران می‌تواند به‌عنوان هاب صادرات گوشت حلال به کشورهای اسلامی منطقه عمل کند، همچنین افزایش صادرات دام و طیور، با توجه به آن‌که ایران با دارا بودن فناوری پیشرفته در پرورش دام و طیور، قصد دارد سهم خود را در بازارهای منطقه افزایش دهد.
و در نهایت، پیشنهاد ایجاد ترمینال اختصاصی در بندر سانتوس، با توجه به تبادل ۷ درصدی کالاهای ایران در این بندر، امکان آن را فراهم می‌کند تا سرمایه‌گذاری ایرانی‌ها برای ایجاد پایگاه لجستیکی بررسی شود.
از طرفی، برای اولین‌بار پس از سال‌ها، شرکت‌های بین‌المللی (به‌ویژه از قاره آمریکا) اعلام آمادگی کرده‌اند تا در زمینه مبادلات کشاورزی و غذایی با ایران همکاری کنند.
این در حالی است که چالش‌های داخلی گریبان‌گیر این بخش شده است که برنامه‌های اصلاحی برای آن در نظر گرفته‌اند.

کاهش تولید گندم به دلیل کاهش ۲۶ درصدی بارندگی‌ها که پیش‌بینی می‌شود تولید گندم امسال تا ۲۰ درصد کاهش یابد، بهبود بهره‌وری آب از مواردی است که با توجه به راندمان پایین مصرف آب (۳۵ تا ۴۰ درصد)، برنامه‌ریزی برای صیانت از منابع آبی در دستور کار است.
از طرفی، حذف دلالی و تقویت تعاونی‌ها با توجه به اینکه ۳۵ درصد محصولات کشاورزی به ضایعات تبدیل می‌شود، و در همین راستا، دولت به دنبال حذف واسطه‌ها و تقویت زنجیره ارزش از طریق تعاونی‌هاست.

بنابراین، توافقات اخیر ایران با کشورهای عضو بریکس نشان‌دهنده تحرک جدید دیپلماسی اقتصادی در حوزه کشاورزی است. از یک‌سو، این همکاری‌ها می‌تواند زمینه‌ساز افزایش صادرات محصولات کشاورزی، کاهش وابستگی به واردات و تقویت جایگاه ایران به‌عنوان هاب منطقه‌ای کشاورزی باشد.
از سوی دیگر، چالش‌های داخلی مانند کم‌آبی، ضایعات محصولات و نیاز به اصلاح ساختار بازار، نیازمند برنامه‌ریزی دقیق‌تر است.
در صورت اجرای موفق این توافقات، ایران می‌تواند نه‌تنها امنیت غذایی خود را تضمین کند، بلکه به بازیگری مؤثر در بازارهای جهانی کشاورزی تبدیل شود.