به گزارش اقتصادروا؛ صنعت خودروسازی آلمان، به‌عنوان یکی از ارکان اصلی اقتصاد این کشور، نقش بسزایی در تولید ناخالص داخلی و صادرات ایفا می‌کند. برندهای برجسته‌ای مانند فولکس‌واگن، مرسدس‌بنز و بی‌ام‌و، این صنعت را به نمادی از کیفیت و نوآوری در سطح جهانی تبدیل کرده‌اند. با این حال، پس از همه‌گیری کرونا، این صنعت با چالش‌هایی مواجه شده که رشد تولید و صادرات آن را محدود کرده است. این گزارش به بررسی عملکرد تولید و صادرات خودرو در آلمان طی ده سال پیش از کرونا (2010 تا 2019) و دوره پساکرونایی (2020 تا 2024) می‌پردازد، نرخ‌های رشد و افت را تحلیل می‌کند، میانگین تولید را محاسبه می‌کند، دلایل رکود پساکرونایی را بررسی می‌کند و پیش‌بینی‌هایی از آینده این صنعت ارائه می‌دهد. هدف این گزارش، ارائه دیدگاهی جامع برای فعالان اقتصادی و سیاست‌گذاران به‌منظور تدوین استراتژی‌های مناسب جهت احیای این صنعت کلیدی است.

عملکرد صنعت خودروسازی آلمان پیش از کرونا (2010 تا 2019)

در سال 2010، صنعت خودروسازی آلمان 5.9 میلیون دستگاه خودرو تولید کرد که ارزش صادراتی آن بالغ بر 195 میلیارد یورو بود. در سال 2011، تولید به 6.3 میلیون دستگاه افزایش یافت که نشان‌دهنده رشد 6.8 درصدی بود و ارزش صادرات با 7.7 درصد رشد به 210 میلیارد یورو رسید. در سال 2012، تولید به 5.8 میلیون دستگاه کاهش یافت که افت 7.9 درصدی را نشان می‌دهد، در حالی که ارزش صادرات با 2.4 درصد کاهش به 205 میلیارد یورو رسید. سال 2013 شاهد تولید 5.7 میلیون دستگاه با افت 1.7 درصدی و ارزش صادرات 208 میلیارد یورو با رشد 1.5 درصدی بود. در سال 2014، تولید به 5.9 میلیون دستگاه بازگشت و رشد 3.5 درصدی داشت، در حالی که ارزش صادرات با 3.4 درصد افزایش به 215 میلیارد یورو رسید. در سال 2015، تولید به 6.0 میلیون دستگاه با رشد 1.7 درصدی و ارزش صادرات به 220 میلیارد یورو با رشد 2.3 درصدی افزایش یافت. سال 2016 با تولید 5.7 میلیون دستگاه و افت 5.0 درصدی همراه بود، اما ارزش صادرات با 2.3 درصد رشد به 225 میلیارد یورو رسید. در سال 2017، تولید به 5.65 میلیون دستگاه با افت 0.9 درصدی و ارزش صادرات به 230 میلیارد یورو با رشد 2.2 درصدی رسید. سال 2018 شاهد کاهش قابل‌توجه تولید به 5.1 میلیون دستگاه با افت 9.7 درصدی بود، اما ارزش صادرات با 2.2 درصد رشد به 235 میلیارد یورو افزایش یافت. در نهایت، در سال 2019، تولید به 4.7 میلیون دستگاه با افت 7.8 درصدی کاهش یافت، در حالی که ارزش صادرات با 2.1 درصد رشد به 240 میلیارد یورو رسید.

میانگین متحرک سه‌ساله تولید خودرو در این دوره نشان‌دهنده ثبات نسبی در اوایل دهه و کاهش تدریجی در اواخر آن است. برای سال 2012، میانگین تولید 6.0 میلیون دستگاه؛ برای سال 2013، 5.9 میلیون دستگاه؛ برای سال 2014، 5.8 میلیون دستگاه؛ برای سال 2015، 5.9 میلیون دستگاه؛ برای سال 2016، 5.9 میلیون دستگاه؛ برای سال 2017، 5.8 میلیون دستگاه؛ برای سال 2018، 5.5 میلیون دستگاه و برای سال 2019، 5.2 میلیون دستگاه بود. این روند کاهشی در تولید، همراه با رشد مداوم ارزش صادرات، نشان‌دهنده افزایش ارزش‌افزوده خودروهای تولیدی و تمرکز بر بازارهای صادراتی با ارزش بالاتر است.

عملکرد صنعت خودروسازی آلمان پس از کرونا (2020 تا 2024)

همه‌گیری کرونا تأثیر عمیقی بر صنعت خودروسازی آلمان گذاشت و تولید و صادرات را به‌شدت تحت تأثیر قرار داد. در سال 2020، تولید خودرو به 3.8 میلیون دستگاه کاهش یافت که افت 19.1 درصدی نسبت به سال 2019 را نشان می‌دهد، و ارزش صادرات با 12.5 درصد کاهش به 210 میلیارد یورو رسید. در سال 2021، تولید به 3.4 میلیون دستگاه با افت 10.5 درصدی و ارزش صادرات به 200 میلیارد یورو با افت 4.8 درصدی کاهش یافت. سال 2022 شاهد بهبود نسبی بود، با تولید 3.7 میلیون دستگاه و رشد 8.8 درصدی و ارزش صادرات 205 میلیارد یورو با رشد 2.5 درصدی. در سال 2023، تولید به 4.1 میلیون دستگاه با رشد 10.8 درصدی و ارزش صادرات به 215 میلیارد یورو با رشد 4.9 درصدی افزایش یافت. اما در سال 2024، تولید به 4.0 میلیون دستگاه با افت 2.4 درصدی و ارزش صادرات به 210 میلیارد یورو با افت 2.3 درصدی کاهش یافت.

میانگین متحرک سه‌ساله تولید در دوره پساکرونایی برای سال 2022 برابر با 3.6 میلیون دستگاه، برای سال 2023 برابر با 3.7 میلیون دستگاه و برای سال 2024 برابر با 3.9 میلیون دستگاه بود. این ارقام نشان‌دهنده بهبود نسبی پس از افت شدید اولیه است، اما تولید همچنان به سطح پیش از کرونا بازنگشته است.

میانگین کاهش سالانه تولید خودرو پس از کرونا

برای ارزیابی میانگین کاهش سالانه تولید خودرو در دوره 2020 تا 2024، تغییرات سالانه بررسی شد. تولید در سال 2020 با 19.1 درصد کاهش، در سال 2021 با 10.5 درصد کاهش، در سال 2022 با 8.8 درصد رشد، در سال 2023 با 10.8 درصد رشد و در سال 2024 با 2.4 درصد کاهش مواجه بود. میانگین تغییرات سالانه برابر با حدود 2.5 درصد کاهش سالانه است، که نشان‌دهنده فشار مداوم بر تولید خودرو در این دوره است.

دلایل رکود صنعت خودروسازی آلمان پس از کرونا

رکود صنعت خودروسازی آلمان پس از همه‌گیری کرونا نتیجه ترکیبی از عوامل ساختاری و سیاستی است. از منظر ساختاری، گذار به خودروهای برقی چالش اصلی بوده است. خودروسازان آلمانی سرمایه‌گذاری‌های کلانی در توسعه فناوری‌های برقی انجام داده‌اند، اما تقاضای بازار برای این خودروها کمتر از انتظار بوده است. در سال 2023، حذف یارانه‌های دولتی برای خرید خودروهای برقی منجر به کاهش 27 درصدی فروش این خودروها در بازار داخلی شد، که مستقیماً بر تولید تأثیر گذاشت. همچنین، رقابت فزاینده از سوی خودروسازان چینی، که با هزینه‌های تولید پایین‌تر و حمایت‌های دولتی وارد بازار اروپا شده‌اند، فشار زیادی بر برندهای آلمانی وارد کرده است. به‌عنوان مثال، سهم برندهای آلمانی در بازار چین از 26.2 درصد در سال 2019 به 18.7 درصد در سال 2023 کاهش یافت.

از منظر سیاستی، هزینه‌های بالای تولید در آلمان، از جمله دستمزدهای بالا (میانگین 62 یورو در ساعت در مقایسه با 29 یورو در اسپانیا) و قیمت انرژی (سه تا پنج برابر بالاتر از چین و آمریکا)، رقابت‌پذیری صنعت را تضعیف کرده است. بحران انرژی پس از جنگ اوکراین و قطع دسترسی به گاز ارزان روسیه، هزینه‌های تولید را به‌شدت افزایش داد. سیاست‌های پولی محافظه‌کارانه بانک مرکزی اروپا و نبود محرک‌های اقتصادی کافی نیز تقاضای داخلی و خارجی را کاهش داده است. تهدید تعرفه‌های تجاری جدید از سوی آمریکا و تنش‌های تجاری با چین نیز صادرات را تحت فشار قرار داده است. این عوامل نشان می‌دهند که رکود صنعت خودروسازی آلمان نتیجه هم‌افزایی چالش‌های ساختاری و سیاستی است.

پیش‌بینی تولید خودرو در آلمان

منابع معتبر پیش‌بینی‌هایی درباره آینده صنعت خودروسازی آلمان ارائه کرده‌اند. بر اساس گزارش انجمن خودروسازی آلمان، تولید خودروهای برقی در سال 2024 با 19 درصد افزایش به 1.45 میلیون دستگاه رسیده است، که عمدتاً برای صادرات بوده است. با این حال، فروش کلی خودرو در آلمان همچنان 25 درصد کمتر از سطح پیش از کروناست. مؤسسه ایفو پیش‌بینی کرده که رشد اقتصادی آلمان در سال 2025 تنها 0.9 درصد خواهد بود، که نشان‌دهنده ادامه فشار بر بخش صنعت، از جمله خودروسازی، است. گزارش بلومبرگ نیز هشدار می‌دهد که کاهش تقاضای چین، هزینه‌های بالای انرژی و تهدید تعرفه‌های آمریکایی، تولید خودرو را در سال‌های 2025 و 2026 محدود خواهد کرد. با این حال، برخی تحلیلگران معتقدند که با کاهش نرخ بهره توسط بانک مرکزی اروپا و بهبود زنجیره تأمین، تولید خودرو می‌تواند در سال 2026 به حدود 4.5 میلیون دستگاه برسد، هرچند این رقم همچنان کمتر از اوج 5.65 میلیون دستگاه در سال 2017 است.

گزارش از:سپهر خلقی،کارشناس اقتصادی