به گزارش خبرنگار اقتصادرَوا، بر اساس بازدیدهای میدانی صورت گرفته در ماه‌های اخیر با توجه به افزایش واردات گوشت تولیدکنندگان داخلی از فروش گوشت تولیدی خود باز مانده‌اند و منجر به زیان‌دهی دامداری‌های سنتی دام سنگین شده است.

همچنین بر اساس گزارش جهاد کشاورزی در چند ماه اخیر شاهد گلایه‌مندی تعدادی از واحدهای دامداری‌ از انباشت دامشان بوده‌ایم، به همین دلیل شرکت پشتیبانی امور دام با مصوبه شورای قیمت‌گذاری، خرید دام‌های سنگین این واحدها را آغاز کرده است.

بر همین اساس توافقی مبنی بر خرید حمایتی دام سنگین در کشور صورت گرفته است و شرکت پشتیبانی امور دام از مورخ ۵ دی ماه ۱۴۰۳ اقدام به خرید دام داخلی کرده است. همچنین در پی سفر وزیر جهاد کشاورزی به استان خراسان شمالی، این استان پیشتاز در خرید حمایتی دام سنگین شده ‌است بر همین اساس توافق انجام شده در فاز اول این طرح، ۱۰ هزار راس دام سنگین در سراسر کشور خریداری می‌شود تا بتوانند ذخایر مورد نیاز خود را از محل گوشت داخلی تامین کنند. این در حالی است که شنیده‌ها حاکی از عدم رضایت دامداران از نرخ مصوبه دولت است. بر همین اساس به دلیل واردات گوشت و نرخ گذاری دستوری باعث شده فشار بیشتری بر دامداران به خصوص دامداران سنتی وارد شود و در صورتی که شرایط موجود ادامه یابد کشور با بحرانی در حوزه دام مولد مواجه می‌شود. در این شرایط با وجود کاهش قیمت گوشت به دلیل زبح دام مولد، عرضه آن در سال آینده با کمبود و مجدد افزایش قیمت روبه‌رو خواهد بود. زمانی که دام مولد زبح شود نمی‌توان انتظار تولید دام جدید را داشت.

به طور کلی صنعت تولیدات دامی در دو دسته کلی دام سنگین و دام سبک تقسیم می‌شوند. دام سنگین شامل گاو، گوساله و... است و دام سبک نیز شامل بز، گوسفند و... می‌باشد. بر اساس تقسیم‌بندی صورت گرفته معمولا به گاوداری‌های کمتر از 50 راس گاوداری سنتی، و بیشتر از 50 راس، گاوداری بزرگ و صنعتی گفته می‌شود. البته این نکته حائز اهمیت است که تقسیم بندی مذکور تنها بر اساس تعداد دام صورت گرفته ولی اگر سایر عوامل از جمله تجهیزات و سطح استفاده از تکنولوژی را وارد کنیم چه بسا گاوداری 50 راسی با تجهیزات صنعتی بزرگ نیز داشته باشیم.

طبق آمار دریافت شده 53 درصد از گوشت کشور توسط دام سنگین و مابقی 47 درصد توسط دام سبک تامین می‌شود و نیمی از دام سبک توسط عشایر تولید می‌گردد. همچنین طبق آمار منتشر شده در مرکز آمار ایران حدود 40 درصد گوشت قرمز و 60 درصد شیر تولید شده در کشور توسط گاوداری‌های صنعتی تولید می‌شود. همچنین 53 درصد گوشت مورد نیاز توسط دامداری‌ها تامین می‌شود. دامداری‌های سنتی حجم گوشت بیشتری نسبت به دامداری‌های بزرگ تولید می‌کنند و حذف هر چه بیشتر واحدهای سنتی به ناترازی گوشت در بازار منجر خواهد شد. نکته حائز اهمیت آن است که کشتار دام دامداری‌های سنتی از نوع دام مولد است و با تمام شدن دام دامداری‌های سنتی دیگر دام مولدی وجود ندارد تا جایگزین دام مصرف شده شود در نتیجه بخش اعظم تولیدات گاوداران صنعتی شیر خام است چرا که زمان لازم برای تولید شیر بسیار کمتر از تولید گوشت می‌باشد. بر همین اساس در صورت عدم توجه به آن امنیت غذایی با مشکل مواجه خواهد شد و واردات گوشت منجر به وابستگی و رواج بیماری‌های مختلفی در بین دام شده و هزینه واکسیناسیون و... را تحمیل خواهد کرد.

بر اساس اعلام وزرات جهاد مبنی بر تخصیص بیشترین ارز ترجیحی به حوزه کشاورزی و واردات نهاده‌ها دامی و جو و... یکی از منافذ بروز برخی مفسده‌ها در بخش کشاورزی به دلیل ارز ترجیحی برآورد شده است. بر همین اساس ضریب نفوذ ارزی در صنعت دام سنگین40 تا 45 درصد است که می‌توان با افزایش مصرف منابع جایگزین، مصرف نهاده سویا را کاهش داد و از ضریب نفوذ ارزی در این صنعت کاست.

با وضعیت فعلی و حذف ارز ترجیحی انتظار می‌رود از رانت در واردات گوشت و نهاده جلوگیری شود. همچنین نرخ گذاری صحیح و کارا در بازار عرضه گوشت مهم‌ترین رکن تعادل آن می‌باشد. شنیده‌ها حاکی از آن است که نرخ گذاری اخیر با اعتراضاتی مواجه شده است که امید است با اصلاح آن از ناترازی بکاهند.

در نهایت اینکه متاسفانه علی رغم اهمیت بالای حوزه کشاورزی توجه کمتری به این حوزه صورت گرفته است و نیازمند برنامه‌ریزی دقیق برای سال‌های آتی می‌باشد. امید است با ترسیم تصویری از آینده صنعت دامداری و کشاورزی از مشکلات احتمالی جلوگیری کرده و وابستگی در واردات گوشت را کاهش داده و از بروز چالش‌ها جلوگیری شود. همچنین با اصلاح نرخ گذاری اشتباه گوشت، از ناترازی و زبح دام مولد جلوگیری شود.

گزارش از: ستایش چنگانیان، کارشناس اقتصادی