
بحران اهرمها در بازار رمزارز؛ چرا بیتکوین ناگهان فرو ریخت؟
به گزارش خبرنگار اقتصادروا؛ بازار رمزارزها طی روزهای اخیر شاهد یکی از شدیدترین نوسانات خود در سال جاری بود. بیتکوین، بهعنوان رهبر این بازار، تنها در عرض یک ساعت بیش از ۱۰ درصد از ارزش خود را از دست داد و موجی از اضطراب را میان سرمایهگذاران خرد و نهادی ایجاد کرد. این سقوط ناگهانی که بسیاری از تحلیلگران آن را «فلاشکرش» نامیدهاند، نتیجهی همزمان چند نیروی اثرگذار در اقتصاد کلان و درون بازار رمزارزهاست.
ریزش اخیر درست در زمانی رخ داد که فضای کلان اقتصادی جهان در حال تغییر بود. انتشار دادههای جدید از کندی رشد اقتصاد آمریکا و افزایش احتمال کاهش نرخ بهره فدرالرزرو، موجب شد بازارهای پرریسک از جمله رمزارزها در وضعیت تردید قرار گیرند. در همین حال، دلار آمریکا که طی ماههای گذشته تضعیف شده بود، بار دیگر نشانههایی از بازگشت قدرت نشان داد و جریان سرمایه را به سمت داراییهای امنتر مانند اوراق خزانه سوق داد. این تحولات به شکل غیرمستقیم باعث خروج نقدینگی از بازار رمزارزها شد.
اما عامل اصلی این ریزش را باید در ساختار اهرمی بازار جستوجو کرد. طی هفتههای اخیر، تعداد قابل توجهی از معاملهگران با استفاده از اهرمهای بالا در موقعیتهای خرید قرار داشتند. با شروع افت قیمت، حد ضررها فعال شد و حجم زیادی از موقعیتهای اهرمی به اجبار بسته شد؛ رخدادی که در اصطلاح بازار به «لیکوئیدیشن دومینو» معروف است. در کمتر از یک ساعت، میلیاردها دلار از موقعیتهای باز از بین رفت و این فشار فروش زنجیرهای، قیمت را با شیب تندتری پایین کشید.
نقدشوندگی پایین صرافیها نیز به تشدید این وضعیت کمک کرد. در ماههای گذشته، بسیاری از سرمایهگذاران بیتکوینهای خود را از صرافیها خارج کرده و در کیف پولهای شخصی ذخیره کرده بودند. این موضوع، هرچند نشانهای از تمایل به نگهداری بلندمدت است، اما در زمان سقوط باعث میشود حجم سفارشهای خرید در برابر موج فروش کافی نباشد و بازار در یک خلأ نقدینگی قرار گیرد.
از سوی دیگر، رفتار الگوریتمی رباتهای معاملاتی و سرمایهگذاران خرد که بهطور خودکار در صورت افت قیمت اقدام به فروش میکنند، به این روند سرعت بخشید. بازار در فاصلهای کوتاه از یک فضای آرام و صعودی، به آشوبی تمامعیار تبدیل شد.
با وجود شدت ریزش، بسیاری از کارشناسان معتقدند این اتفاق میتواند بهعنوان نوعی «پاکسازی طبیعی» تلقی شود. حذف موقعیتهای بیشازحد اهرمی معمولاً باعث بازگشت تعادل به بازار میشود و فضا را برای رشد پایدارتر فراهم میکند. در حال حاضر، دادههای درونزنجیرهای نشان میدهد که بخش زیادی از فروشندگان کوتاهمدت از بازار خارج شدهاند و نسبت دارندگان بلندمدت بیتکوین در حال افزایش است؛ نشانهای که از دید برخی تحلیلگران میتواند مقدمهای بر ثبات مجدد باشد.
با این حال، آیندهی کوتاهمدت بیتکوین همچنان مبهم است. اگر سیاستهای پولی انبساطیتر از انتظار پیش برود یا دادههای تورمی جدید دوباره فدرالرزرو را به سمت سختگیری بازگرداند، نوسانات ممکن است ادامه پیدا کند. همبستگی بالای رمزارزها با شاخصهای سهام آمریکا نیز نشان میدهد که بازار دیجیتال هنوز از جریانهای نقدینگی جهانی جدا نیست و همچنان به تصمیمات واشنگتن حساس است.
در چنین فضایی، تحلیلگران سه سناریوی محتمل را ترسیم میکنند: نخست، بازگشت تدریجی قیمتها با خروج موقعیتهای پرریسک و ورود سرمایههای نهادی جدید از طریق ETFها؛ دوم، تثبیت بازار در محدودههای فعلی تا روشن شدن چشمانداز کلان؛ و سوم، احتمال تکرار ریزش در صورت بروز شوکهای سیاسی یا مالی جدید.
آنچه مسلم است، سقوط اخیر یادآور این واقعیت است که بیتکوین، هرچند عنوان «طلای دیجیتال» را یدک میکشد، اما هنوز در مرحلهی بلوغ مالی قرار دارد. نوسانات شدید آن بیش از هر چیز اهمیت مدیریت ریسک، تنوع پرتفوی و پرهیز از استفادهی افراطی از اهرم را برجسته میکند.
بازار رمزارزها، بهویژه پس از ورود سرمایههای نهادی، دیگر صرفاً عرصهای برای سفتهبازی نیست؛ بلکه به بخشی از پازل اقتصاد کلان جهانی تبدیل شده است. سقوط اخیر اگرچه از نظر عددی سنگین بود، اما میتواند گامی ضروری در مسیر سالمتر شدن این بازار تلقی شود — بازاری که همچنان میان رؤیای غیرمتمرکز بودن و واقعیتهای مالی جهانی در نوسان است.
گزارش از: بهنام مهری حسینی، کارشناس بازار های مالی