بورس در سراشیبی / سرمایه‌ها راهی طلا شدند
به گزارش خبرنگار اقتصادروا؛ بازار سرمایه تهران در روز چهارشنبه ۲۹ مرداد ۱۴۰۴، یکی از روزهای سخت و پر فشار خود را پشت سر گذاشت. شاخص کل بورس تهران که همواره به‌عنوان اصلی‌ترین نماگر بازار سرمایه شناخته می‌شود، امروز با کاهش ۱۸ هزار و ۹۱۵ واحدی معادل ۰.۷۶ درصد به سطح دو میلیون و ۴۷۵ هزار و ۲۲۰ واحد رسید. این افت معنادار بار دیگر نشان داد که بازار سهام همچنان در مسیر نزولی قرار دارد و جریان بی‌اعتمادی در بین فعالان خرد و کلان بازار ادامه‌دار است. شاخص هم‌وزن نیز که به‌عنوان سنجه‌ای دقیق‌تر برای رصد عملکرد کلیت بازار در نظر گرفته می‌شود، با کاهش یک‌هزار و ۵۶۰ واحدی معادل ۰.۲ درصد در سطح ۷۶۸ هزار واحد ایستاد. افت هر دو شاخص در کنار خروج پول حقیقی، تصویری روشن از تداوم فشار فروش و کم‌رمقی معاملات ارائه می‌دهد.
در ابتدای معاملات نیز بازار نشانه‌های منفی خود را آشکار کرده بود. در ساعت ۰۹:۵۵ صبح، شاخص کل با افتی بیش از ۸ هزار واحدی در سطح دو میلیون و ۴۸۵ هزار و ۹۶۸ واحد قرار گرفت و شاخص هم‌وزن نیز همزمان با کاهش ۳۴۲ واحدی در محدوده ۷۶۹ هزار و ۲۱۹ واحد ایستاد. این روند نزولی در ابتدای روز، نشان‌دهنده غلبه فضای منفی در بین معامله‌گران بود و در ادامه روز نیز همین جو منفی بازار را تا پایان معاملات همراهی کرد. در چنین فضایی، حجم و ارزش معاملات نیز چندان پرقدرت ظاهر نشد. مجموع معاملات خرد به حدود ۱۳.۸ میلیارد برگه سهم رسید و ارزش معاملات خرد بازار نیز تنها ۳ هزار و ۶۱۹ میلیارد تومان بود؛ عددی که برای بازاری در ابعاد بورس تهران بسیار ناچیز تلقی می‌شود و ضعف تقاضای حقیقی را به‌خوبی آشکار می‌سازد.
از نظر جریان نقدینگی، یکی از مهم‌ترین رویدادهای امروز خروج چشمگیر پول حقیقی از بازار بود. در پایان معاملات، بیش از ۵۶۴ میلیارد تومان پول حقیقی از بازار سهام خارج شد. این حجم از خروج نقدینگی بار دیگر ضعف اعتماد سرمایه‌گذاران خرد به آینده بازار را آشکار کرد. آنچه بیش از همه در جریان معاملات امروز به چشم آمد، حرکت پول‌های حقیقی به سمت بازارهای موازی بود. صندوق‌های درآمد ثابت و به‌ویژه صندوق‌های طلا امروز شاهد ورود نقدینگی تازه بودند. به بیان دیگر، سرمایه‌گذاران خرد به‌جای حضور فعال در سهام، ترجیح دادند سرمایه خود را به ابزارهای امن‌تر منتقل کنند. این روند همزمان با شرایط تورمی و نوسانات ارزی، بیانگر آن است که انتظارات فعالان بازار از رشد کوتاه‌مدت بورس به شدت تضعیف شده و نگاه‌ها به سمت دارایی‌های امن‌تر معطوف شده است.
در نگاهی کلان‌تر، باید گفت روند امروز بازار را می‌توان ادامه یک مسیر فرسایشی دانست. فشار فروش در نمادهای بزرگ و شاخص‌ساز از جمله در گروه‌های فلزی و شیمیایی بیشترین اثر را بر شاخص کل داشت و عملاً بار منفی بازار بر دوش این صنایع قرار گرفت. در مقابل، شاخص هم‌وزن با افتی به‌مراتب کمتر، نشان داد که بخشی از سهام کوچک‌تر بازار توانسته‌اند در برابر فشار عرضه مقاومت کنند. با این حال، نبود تقاضای پرقدرت در کل بازار سبب شد حتی این بخش نیز نتواند به بهبود روند عمومی کمک کند.
افزایش توجه به صندوق‌های طلا، پیام روشنی برای بازار دارد. ورود پول حقیقی به این صندوق‌ها به معنای رشد تقاضای پوشش ریسک در شرایط بی‌ثباتی اقتصادی است. فعالان خرد ترجیح داده‌اند به‌جای پذیرش ریسک بالای سهام، دارایی خود را به بازار طلا منتقل کنند که به‌طور سنتی به‌عنوان پناهگاه امن سرمایه در دوره‌های نااطمینانی شناخته می‌شود. در کنار آن، ورود نقدینگی به صندوق‌های درآمد ثابت نیز نشان‌دهنده میل به کسب بازدهی تضمین‌شده و حداقلی در میان سرمایه‌گذاران است. به این ترتیب، الگوی رفتاری امروز سرمایه‌گذاران خرد، از تقویت ذهنیت محافظه‌کارانه و کاهش ریسک‌پذیری حکایت می‌کند.
نکته مهم دیگر در جریان معاملات امروز، حجم پایین دادوستدها بود که از نبود انگیزه کافی برای معامله حکایت دارد. بازار در شرایطی به کار خود پایان داد که نه تنها از سوی پول‌های حقیقی بلکه از جانب سرمایه‌گذاران حقوقی نیز حمایت قدرتمندی مشاهده نشد. در نتیجه، شاخص‌ها تحت فشار مداوم عرضه‌ها عقب‌نشینی کردند و بار دیگر رکود و بی‌رمقی به اصلی‌ترین ویژگی بورس تهران بدل شد.
با توجه به این تحولات، می‌توان گفت بازار سهام در آخرین روز معاملاتی هفته در حالی بسته شد که چشم‌انداز روشنی از بازگشت تقاضا به چشم نمی‌خورد. کاهش اعتماد، خروج پول حقیقی، افت پیوسته شاخص‌ها و حرکت نقدینگی به سمت صندوق‌های طلا و درآمد ثابت همگی نشان‌دهنده ادامه‌دار بودن فضای رکودی در کوتاه‌مدت است. تنها در صورتی که متغیرهای کلان اقتصادی یا تصمیمات سیاست‌گذار تغییر جدی ایجاد کنند، می‌توان به بازگشت تقاضای معنادار به بازار امیدوار بود. در غیر این صورت، بازار همچنان در دام رکود و کم‌رمقی باقی خواهد ماند و سرمایه‌گذاران خرد نیز بیش از پیش به سمت گزینه‌های کم‌ریسک متمایل خواهند شد.
این شرایط نشان می‌دهد که بورس تهران همچنان با چالش‌های ساختاری جدی مواجه است و بازگشت اعتماد به این بازار نیازمند اصلاحات اساسی در سیاست‌های اقتصادی و مالی است. در غیر این صورت، روند امروز می‌تواند الگویی برای روزهای آینده باشد؛ روزهایی که در آن خروج پول از سهام و ورود به صندوق‌های طلا و درآمد ثابت ادامه خواهد داشت و شاخص‌ها در مسیری نزولی حرکت خواهند کرد.
گزارش از: متین محلاتی، کارشناس بورس