به گزارش خبرنگار اقتصادروا؛ بازار سرمایه ایران بار دیگر زیر سایه تحولات سیاسی قرار گرفته است؛ این بار با خبر نهایی شدن تفاهم میان ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بر سر نحوه اجرای تعهدات پادمانی. خبر از زبان وزیر امور خارجه کشور منتشر شد و بلافاصله به یکی از مهم‌ترین سیگنال‌های سیاسی برای معامله‌گران بازار سهام بدل گشت. در شرایطی که طی ماه‌های گذشته فضای بازار تحت‌تأثیر اخبار منفی مربوط به فشارهای خارجی، تحریم‌ها و حملات به تأسیسات هسته‌ای ایران قرار داشت، اکنون این تفاهم می‌تواند به‌عنوان یک محرک روانی مثبت عمل کند و در کوتاه‌مدت مسیر معاملات را تغییر دهد.

بازار سهام ایران همواره حساسیت ویژه‌ای به پرونده هسته‌ای و روابط با آژانس داشته است. فعالان بازار به خوبی به یاد دارند که هر بار گزارش‌های منفی یا هشدارهای پادمانی منتشر می‌شد، شاخص‌ها با موجی از عرضه و افت شدید مواجه می‌شدند. اکنون معکوس شدن این روند و دستیابی به یک تفاهم رسمی، می‌تواند بخش مهمی از فشار روانی را تخلیه کند. در نخستین واکنش‌ها نیز انتظار می‌رود سهام‌های بزرگ و شاخص‌ساز به‌ویژه در صنایع صادراتی همچون پتروشیمی، فولاد و فلزات اساسی بیشترین بازتاب مثبت را نشان دهند، چرا که کاهش تنش‌های خارجی همواره با افزایش امید به بهبود صادرات و کاهش ریسک‌های تحریمی همراه بوده است.

اما اثرگذاری این خبر تنها به جنبه روانی محدود نمی‌شود. در سطح کلان اقتصادی، چنین توافقی می‌تواند احتمال کاهش فشارهای تحریمی و سیاسی را افزایش دهد. کاهش ریسک‌های ژئوپلیتیک به‌طور مستقیم بر هزینه سرمایه در کشور اثرگذار است و این یعنی در میان‌مدت امکان جذب سرمایه‌های تازه و حتی سرمایه‌گذاری خارجی بیشتر می‌شود. بازار ارز نیز معمولاً نخستین بازاری است که به چنین تحولات پاسخ می‌دهد. اگر جو مثبت حاصل از این تفاهم به پایداری نسبی در نرخ ارز بینجامد، پیامد آن کاهش انتظارات تورمی و بهبود ثبات در محاسبات سودآوری شرکت‌های بورسی خواهد بود. در چنین شرایطی، چشم‌انداز بازار سرمایه می‌تواند از فضای رکودی و پرریسک فعلی فاصله بگیرد.

با این حال، واقعیت آن است که بازار سهام تنها با اخبار سیاسی مسیر خود را تعیین نمی‌کند. تجربه نشان داده است که اثرات اخبار این‌چنینی غالباً کوتاه‌مدت بوده و پایداری روند صعودی نیازمند پشتوانه‌های بنیادی است. شرکت‌ها باید توانایی افزایش سودآوری واقعی داشته باشند، سیاست‌های ارزی و مالی دولت باید ثبات بیشتری به خود بگیرند و اعتماد سرمایه‌گذاران حقیقی که طی سال‌های اخیر آسیب دیده، نیازمند بازسازی جدی است. در غیر این صورت، ممکن است بازار تنها چند روز یا چند هفته از خبر تفاهم با آژانس انرژی بگیرد و سپس بار دیگر درگیر چالش‌های داخلی و بنیادی خود شود.

از سوی دیگر، نباید فراموش کرد که توافق اخیر در چارچوب پادمان‌های معاهده NPT شکل گرفته و اگرچه دستاورد مهمی محسوب می‌شود، اما همه مشکلات ساختاری و فشارهای خارجی را رفع نمی‌کند. تحریم‌های مالی و بانکی همچنان پابرجاست و مسیرهای صادراتی ایران هنوز با محدودیت‌های جدی مواجه‌اند. از این منظر، فعالان بازار باید میان خوش‌بینی کوتاه‌مدت ناشی از کاهش ریسک‌های سیاسی و واقعیت‌های بلندمدت اقتصادی تمایز قائل شوند.
با همه این اوصاف، می‌توان گفت تفاهم ایران و آژانس یک نقطه عطف در فضای روانی بازار سرمایه است. این خبر می‌تواند به‌عنوان سوپاپ اطمینانی عمل کند و حداقل در کوتاه‌مدت به تعادل بخشی معاملات و بازگشت بخشی از تقاضا کمک نماید. اما آینده بازار همچنان بیش از هر چیز به توانایی سیاست‌گذاران داخلی در مدیریت متغیرهای کلیدی اقتصاد، از نرخ ارز گرفته تا سیاست‌های حمایتی و اصلاحات ساختاری، وابسته است. به همین دلیل، فعالان بازار سرمایه بهتر است ضمن استقبال از این خبر، نگاه خود را به سمت ریشه‌های اقتصادی پایدارتر معطوف کنند.

گزارش از: بهنام مهری حسینی، کارشناس بازار های مالی