عمق بازار و جذب سرمایه‌گذار خارجی؛ فرصت‌های بی‌نظیر بورس کالای ایران
به گزارش خبرنگار اقتصادروا؛ بورس کالای ایران به‌عنوان یکی از ارکان اصلی بازار سرمایه کشور، با هدف ایجاد شفافیت در معاملات و کشف قیمت عادلانه راه‌اندازی شد و امروز پس از بیش از یک دهه فعالیت، نقش مهمی در تخصیص بهینه منابع و کاهش رانت‌ها در اقتصاد ایفا می‌کند. دستاوردهای این بورس نشان می‌دهد که بازار داخلی ایران توانسته به بستری قابل اعتماد برای کشف قیمت کالاهای استراتژیک تبدیل شود و حتی در شرایط تحریمی، شفافیت قابل توجهی در معاملات ایجاد کند.
وقتی عملکرد بورس کالای ایران را در مقایسه با بورس‌های کالایی مطرح جهانی مانند بورس فلزات لندن (LME) و بورس کالای شیکاگو (CME) بررسی می‌کنیم، علاوه بر تفاوت‌ها، نقاط قوت بورس ایران روشن می‌شود و ظرفیت‌های بالقوه برای رشد بیشتر نمایان می‌گردد.
LME که قدیمی‌ترین و بزرگ‌ترین بورس فلزات جهان است، به‌طور تخصصی بر معاملات فلزات پایه تمرکز دارد و با ابزارهایی مانند قراردادهای آتی و اختیار معامله، امکان مدیریت ریسک برای تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان بزرگ جهانی را فراهم می‌کند. CME نیز به عنوان یکی از بزرگ‌ترین مراکز معاملات مشتقه، طیف وسیعی از کالاها و حتی شاخص‌های مالی را پوشش می‌دهد و نقدشوندگی بالای آن، ورود و خروج سرمایه‌گذاران را بسیار تسهیل می‌کند.
بورس کالای ایران، برخلاف این بورس‌ها که تمرکز محدودی دارند، حوزه‌های متنوعی شامل فلزات، محصولات پتروشیمی، فرآورده‌های نفتی، کشاورزی و حتی املاک را پوشش می‌دهد و این تنوع، قدرت بورس در جذب صنایع مختلف و افزایش عمق بازار داخلی را نشان می‌دهد. علاوه بر این، ایجاد رینگ‌های صادراتی، معاملات گواهی سپرده کالایی و توسعه بازار آنلاین، بورس کالا را به بستری شفاف و قابل اعتماد برای کشف قیمت‌ها تبدیل کرده است و نقش تعیین‌کننده‌ای در بازار داخلی دارد.
اگرچه ابزارهای مشتقه مانند قراردادهای آتی و اختیار معامله هنوز در مراحل توسعه هستند، بورس کالا با راه‌اندازی این ابزارها برای کالاهایی مانند طلا و زعفران، مسیر روشن برای نوآوری و مدیریت ریسک صنایع بزرگ را هموار کرده است. این ابزارها به شرکت‌ها اجازه می‌دهد نوسانات بازار را کنترل کنند و برنامه‌ریزی مالی دقیق‌تری داشته باشند، و این نشان‌دهنده تمایل بورس به تبدیل شدن به یک مرجع قیمتی قابل اعتماد است.
میزان مشارکت سرمایه‌گذاران خارجی در بورس کالای ایران به دلیل محدودیت‌های تحریمی و موانع نقل‌وانتقال ارزی محدود است، اما این مسأله نه ضعف، بلکه فرصتی برای تقویت زیرساخت‌ها، اصلاح مقررات و آماده‌سازی بورس برای جذب سرمایه‌گذاری بین‌المللی فراهم می‌کند. با رفع موانع حقوقی و ارزی، توسعه ابزارهای مالی پیشرفته، آموزش فعالان اقتصادی و افزایش نقدشوندگی، بورس کالای ایران می‌تواند به بازاری جذاب برای سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی تبدیل شود و حتی به مرجع قیمتی منطقه‌ای بدل گردد.
مقایسه با بورس‌های بزرگ دنیا نشان می‌دهد که مهم‌ترین مسیر پیش روی بورس کالای ایران گسترش عمق بازار و افزایش مشارکت بازیگران است. رفع موانع حقوقی و ارزی برای حضور سرمایه‌گذاران خارجی، توسعه ابزارهای مالی پیشرفته، آموزش فعالان اقتصادی و افزایش نقدشوندگی می‌تواند باعث شود این بورس نقش بزرگ‌تری در اقتصاد کشور ایفا کند و حتی به مرجع قیمتی منطقه تبدیل شود. اگر چنین اصلاحاتی با ثبات سیاست‌های اقتصادی و تقویت حاکمیت شرکتی همراه شود، بورس کالای ایران می‌تواند به بازاری قابل اعتماد برای کشف قیمت، مدیریت ریسک و تأمین مالی بخش واقعی اقتصاد تبدیل شود.
در مجموع، بورس کالای ایران با دستاوردهایش در شفاف‌سازی قیمت‌ها، توسعه ابزارهای نوین و ایجاد بستری قابل اعتماد، مسیر روشنی برای افزایش عمق بازار و نقش‌آفرینی بزرگ‌تر در اقتصاد کشور دارد. اگر اصلاحات پیشنهادی با ثبات سیاست‌های اقتصادی و تقویت حاکمیت شرکتی همراه شود، این بورس می‌تواند به بازاری پیشرفته برای کشف قیمت، مدیریت ریسک و تأمین مالی بخش واقعی اقتصاد تبدیل شود و جایگاه مهمی در منطقه کسب کند.
گزارش از: بهنام مهری حسینی، کارشناس بازارهای مالی