به گزارش اقتصادرَوا، در گزارش جدید منتشر شده از وضعیت سدها و بارندگی‌های کشور تا تاریخ ۲۹ دی ۱۴۰۳ نشان‌دهنده کاهش قابل توجه در حجم ذخایر آبی و میزان بارندگی نسبت به سال گذشته و میانگین بلندمدت است. این وضعیت، زنگ خطری جدی برای مدیریت منابع آبی، کشاورزی و تأمین آب شرب کشور به شمار می‌رود.

بررسی داده‌های مربوط به مخازن سدهای کشور نشان می‌دهد که حجم آب موجود در مخازن سد های کشور تا 29 دی ماه 1403 نسبت به سال گذشته 9 درصد افزایش یافته است. از موارد قابل اشاره سد زاینده‌رود در اصفهان است که با حجم آب ۱۵۵ میلیون مترمکعب، تنها ۱۳ درصد از ظرفیت سد پر است. این رقم نسبت به سال گذشته، کاهش ۴۳ درصدی را نشان می‌دهد .زنجیره سدهای کارون، که از منابع کلیدی تأمین آب و برق خوزستان است، با ۷۴۹۷ میلیون مترمکعب آب، تنها ۶۱ درصد از ظرفیت خود را پر دارد و نسبت به سال گذشته کاهش ۱ درصدی داشته است و در استان تهران، پنج سد مهم این منطقه با حجم مجموع ۳۲۲ میلیون مترمکعب، تنها ۱۷ درصد ظرفیت خود را پر کرده‌اند، که نسبت به سال قبل ۲۳ درصد کاهش داشته است.

برخی از سدها، نظیر سد خداآفرین در آذربایجان شرقی، با وجود پرشدگی ۴۸ درصدی، نسبت به سال قبل افزایش ۲۵۸ درصدی در ذخایر آبی خود تجربه کرده‌اند اما این بهبودهای محدود در چند سد انگشت شمار نمی‌تواند وضعیت بحرانی دیگر نقاط کشور را جبران کند. 

کاهش بارندگی در سراسر کشور

بر اساس آمار، ارتفاع كل ريزش‌هاي جوي كشور از اول مهر لغایت 28 دی ماه 1403-1404 معادل 51.5 میلی‌متر مي‌باشد که نسبت به میانگین دوره‌های مشابه دراز مدت(87.2) 41 درصد کاهش و نسبت به دوره مشابه سال آبی گذشته (52.4) 2 درصد کاهش داشته است. این کاهش بارندگی تأثیر مستقیمی بر کاهش ورودی آب به سدها و مخازن دارد.

استان‌های مختلف در بررسی وضعیت بارش در سطح کشور شرایط متفاوتی را تجربه می‌کنند. استان‌های جنوبی نظیر سیستان و بلوچستان و هرمزگان با میزان بارندگی به ترتیب ۵.۶ و ۱۱.۸ میلی‌متر و کاهش 83 و 81 درصدی نسبت به نرمال بلندمدت در صدر قرار دارند. در استان اصفهان، میزان بارندگی تجمعی تنها ۲۶.۵ میلی‌متر بوده که نسبت به میانگین بلندمدت ۵۱ درصد کاهش نشان می‌دهد .در استان‌هایی مانند گیلان و مازندران، که معمولاً بارندگی بیشتری دارند، کاهش بارندگی نسبت به سال قبل کمتر بوده است. برای مثال، بارش در گیلان تنها ۷ درصد کاهش داشته و این استان همچنان بالاترین میزان بارندگی کشور را با ۴۰۹.۵ میلی‌متر به خود اختصاص داده است.استان چهارمحال و بختیاری نیز با بارش ۱۲۲ میلی‌متری، نسبت به سال گذشته کاهشی ۵۷ درصدی را تجربه کرده که فشار زیادی را به منابع آبی این استان وارد می‌کند.

کاهش قابل توجه منابع آبی و بارندگی، پیامدهای گسترده‌ای برای کشور به همراه دارد. مهم‌ترین این پیامدها شامل تهدید تأمین آب شرب (کاهش ذخایر سدها در استان‌هایی مانند تهران، اصفهان، و خوزستان می‌تواند تأمین آب شرب را با بحران مواجه کند)، تأثیر بر کشاورزی(بخش کشاورزی به طور مستقیم از منابع آبی کشور تغذیه می‌شود. کاهش منابع آبی، به ویژه در استان‌های مرکزی و جنوبی، می‌تواند باعث کاهش تولیدات کشاورزی و افزایش قیمت مواد غذایی شود)،کاهش تولید برق آبی (کاهش ذخایر سدهای کلیدی مانند کارون و دز، تولید برق آبی را با محدودیت روبه‌رو می‌کند و این مسئله تأمین انرژی را تحت تأثیر قرار می‌ده) و تنش‌های اجتماعی و زیست‌محیطی (کمبود آب می‌تواند منجر به مهاجرت، تشدید اختلافات محلی بر سر منابع و تخریب زیستگاه‌های طبیعی شود) است. بنابراین، مدیریت بهینه منابع آبی و اتخاذ تدابیر مناسب برای مقابله با بحران‌های آبی امری ضروری به نظر می‌رسد تا از تبعات منفی این وضعیت جلوگیری شود.