تفاوت تورم در دهک‌های هزینه‌ای/فشار بیشتر بر اقشار کم‌درآمد
به گزارش خبرنگار اقتصادرَوا، گزارش دی ماه مرکز آمار نشان می‌دهد که دهک‌های مختلف هزینه‌ای جامعه تورم متفاوتی را تجربه کرده‌اند. دهک اول، شامل کم‌برخوردارترین خانوارها، تورمی معادل ۲۸.۹ درصد داشت که بالاترین رقم در میان دهک‌هاست، در حالی که دهک دهم، شامل ثروتمندترین خانوارها، با تورمی ۲۶.۷ درصدی کمترین نرخ تورم را تجربه کرد. این تفاوت ناشی از ترکیب سبد مصرفی دهک‌ها و سهم کالاهای مختلف در آن است.
برای مشخص کردن دهک‌ها، تمام خانوارهای کشور بر اساس میزان هزینه از کمترین به بیشترین مرتب می‌شوند و هر ۱۰ درصد از آن‌ها در یک گروه قرار می‌گیرد. به این ترتیب، دهک اول شامل ۱۰ درصد از فقیرترین خانوارها و دهک دهم شامل ۱۰ درصد از ثروتمندترین آن‌هاست. هر دهک یک سبد مشخص از کالا و خدمات را مصرف می‌کند، اما سهم اقلام مختلف در این سبدها متفاوت است که باعث می‌شود فشار تورمی به طور نابرابر بر دهک‌ها توزیع شود.
دهک اول به دلیل درآمد پایین، بخش عمده مخارج خود را صرف اقلام ضروری مانند خوراکی‌ها و مسکن می‌کند. این اقلام، که تورم بالایی را تجربه کرده‌اند، بیشترین فشار تورمی را به این گروه وارد کرده‌اند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که خانوارهای دهک اول، به دلیل اولویت دادن به نیازهای اساسی، تأثیر بیشتری از افزایش قیمت این اقلام گرفته‌اند.
دهک دوم نیز با تورمی معادل ۲۸ درصد در رتبه دوم قرار دارد که مشابه دهک اول، ناشی از سهم بالای اقلام خوراکی و مسکن در سبد مصرفی است. افزایش قیمت این اقلام فشار بیشتری را به دهک‌های پایین وارد کرده و باعث شده این گروه‌ها بالاترین نرخ تورم را تجربه کنند.
در مقابل، دهک دهم به دلیل توانایی مالی بالاتر و ترکیب متفاوت سبد مصرفی، کمترین تأثیر را از تورم پذیرفته است. در سبد مصرفی این دهک، اقلام غیرخوراکی اهمیت بیشتری دارند. این اقلام در مقایسه با خوراکی‌ها افزایش قیمت کمتری داشته‌اند، به همین دلیل خانوارهای برخوردار تورم کمتری را متحمل شده‌اند.
تورم کل ده ماهه ابتدایی سال معادل ۲۷.۴ درصد بوده است، اما تمام دهک‌ها به‌جز دهک دهم تورمی بالاتر از این میانگین را تجربه کرده‌اند. این آمار نشان می‌دهد که تورم در اقشار کم‌درآمد جامعه تأثیر بیشتری داشته است و به نابرابری اقتصادی افزوده است. دهک‌های پایین‌تر جامعه نه تنها درآمد کمتری دارند، بلکه به دلیل افزایش قیمت کالاهای ضروری، فشار بیشتری را تجربه می‌کنند.
به‌طور کلی، تورم دهک‌ها به معنای بررسی تغییرات قیمتی در سبد مشخصی از کالا و خدمات برای هر دهک درآمدی است. دهک‌های پایین‌تر به دلیل اولویت دادن به اقلام ضروری و سهم بیشتر این اقلام در سبد هزینه‌ای خود، تأثیر بیشتری از افزایش قیمت‌ها می‌پذیرند. این در حالی است که دهک‌های بالاتر به دلیل تنوع بیشتر در سبد مصرفی و اهمیت بیشتر کالاهای غیرخوراکی، تورم کمتری را تجربه می‌کنند.
نتایج این بررسی اهمیت توجه به سیاست‌های اقتصادی برای کاهش فشار تورمی بر دهک‌های پایین را نشان می‌دهد. افزایش تورم در اقلام ضروری مانند خوراکی‌ها و مسکن، نیاز به اقدامات حمایتی دولت برای کاهش این فشار و جلوگیری از افزایش نابرابری اقتصادی را ضروری می‌سازد. همچنین، کاهش فاصله تورم میان دهک‌ها می‌تواند به بهبود عدالت اقتصادی و اجتماعی کمک کند.