جنگ تجاری جهانی دوباره شعله‌ور شد
به گزارش اقتصادرَوا، دونالد ترامپ در حالی ده‌ها شریک تجاری ایالات متحده را با تعرفه‌هایی هدف قرار داد که هم‌زمان توافق‌هایی را با برخی دیگر از کشورها، از جمله بریتانیا و اتحادیه اروپا، رسمی کرد و به این ترتیب، اقتصاد جهانی را وارد دوره‌ای تازه از رقابت تجاری مبتنی بر اصول بازرگانی (مرکانتیلیسم) کرد.
صادرکنندگانی که برای اقتصاد آمریکا حیاتی محسوب می‌شوند، مانند تایوان که مهم‌ترین صادرکننده نیمه‌رسانا در جهان است، با تعرفه‌های جدید و سنگینی روبه‌رو خواهند شد. ترامپ همچنین تعرفه واردات از کانادا که متحد و شریک بزرگ تجاری آمریکاست را به ۳۵ درصد افزایش داد. هند با نرخ ۲۵ درصد و سوئیس نیز با نرخ ۳۹ درصد هدف قرار گرفتند.
دستور اجرایی رئیس‌جمهور آمریکا که روز پنج‌شنبه برای اعلام تعرفه‌ها صادر شد، هدف از این اقدامات را کاهش کسری تراز تجاری آمریکا با بسیاری از کشورها عنوان کرد؛ کسری‌ای که در این دستور به‌عنوان «تهدیدی غیرعادی و فوق‌العاده برای امنیت ملی و اقتصاد ایالات متحده» توصیف شده است.
در این دستور همچنین آمده است که تعرفه‌ها به افزایش درآمد دولت آمریکا نیز کمک خواهند کرد؛ بازتابی از برنامه ترامپ برای تأمین منابع مالی لازم جهت کاهش‌های مالیاتی داخلی عمیق از محل عوارض واردات.
رژیم جدید تعرفه‌ای نسبت به تعرفه‌های تهاجمی اعلام‌شده در روز موسوم به «روز آزادی» در دوم آوریل نرم‌تر است، اما با این حال، نرخ مؤثر تعرفه‌ای آمریکا را به بالاترین سطح در دهه‌های اخیر رسانده و نشان‌دهنده عزم ترامپ برای بازآفرینی نظم اقتصادی جهانی است.
بازارهای جهانی در روز جمعه تضعیف شدند: شاخص Stoxx Europe 600 در معاملات اولیه ۰.۸ درصد افت کرد و قراردادهای آتی S&P 500 و Nasdaq که اخیراً رکوردهای جدیدی را ثبت کرده بودند، به ترتیب ۰.۴ و ۰.۵ درصد کاهش یافتند. دلار و اوراق خزانه آمریکا نیز تقریباً بدون تغییر بودند.
یکی از مقامات ارشد دولت آمریکا در شب پنج‌شنبه گفت: «این یک نظام جدید تجاری است. ما از سیستمی که اصل مرکزی آن بهره‌وری به هر قیمتی بود، به سیستمی حرکت می‌کنیم که اصل آن تجارت منصفانه و متوازن است.»
ترامپ برای ده‌ها کشور مهلت اول اوت را تعیین کرده بود تا توافق‌نامه‌های تجاری امضا کنند، در غیر این صورت با تعرفه‌های بالاتر روبه‌رو می‌شدند؛ اقدامی که موجب تلاش‌های فشرده شرکای تجاری آمریکا برای جلوگیری از جنگ تجاری تمام‌عیار با قدرتمندترین اقتصاد جهان شد.
برخی از شرکای آمریکا، از جمله بریتانیا، اتحادیه اروپا و ژاپن موفق شدند توافق‌هایی به موقع منعقد کنند، هرچند منتقدانی در این کشورها درباره مفاد توافق با ترامپ ابراز تردید کرده‌اند. دستورهای پنج‌شنبه تعرفه‌های مربوط به این توافق‌ها را رسمی کرد.
این دستور، چین را مستثنا کرده است. پکن تا ۱۲ اوت فرصت دارد تا به توافق تجاری با واشنگتن دست یابد.
تعرفه‌ها بر سایر کشورها از هفت روز دیگر اجرایی می‌شوند تا گمرک آمریکا فرصت پیاده‌سازی آن‌ها را داشته باشد.
مقام ارشد دولت آمریکا یادآور شد که رئیس‌جمهور روز پنج‌شنبه وعده داده است که توافق‌های جدیدی نیز اعلام خواهد کرد؛ اظهاراتی که به برخی کشورها امید داده است که بتوانند به‌سرعت از شر این تعرفه‌ها خلاص شوند.
کانادا که نخست‌وزیر آن «مارک کارنی» در انتخابات امسال با شعار ایستادگی در برابر «زورگویی اقتصادی» ترامپ پیروز شده بود، نتوانست علی‌رغم رایزنی‌های فشرده در واشنگتن، راه‌حلی بیابد. کارنی گفت که دولت او از تصمیم آمریکا ناامید شده و اذعان داشت که برخی بخش‌های اقتصاد کشورش شدیداً آسیب خواهند دید. او همچنین تأکید کرد که مذاکرات تجاری با آمریکا ادامه خواهد یافت.
«هاوارد لاتنیک»، وزیر بازرگانی آمریکا که نقش محوری در مذاکرات داشته، روز پنج‌شنبه در گفت‌وگو با فاکس نیوز گفت کارنی برای اظهارنظر این هفته‌اش مبنی بر به‌رسمیت شناختن دولت فلسطین «ناشنوا» بوده است؛ اقدامی که ترامپ را خشمگین کرد.
تعرفه ۳۵ درصدی بر کالاهای کانادایی در قالب دستوری جداگانه، از روز جمعه اعمال خواهد شد. کالاهایی که با مفاد توافق تجارت آزاد ۲۰۲۰ آمریکای شمالی مطابقت داشته باشند، همچنان از تعرفه‌های بالاتر معاف خواهند بود.
رئیس‌جمهور تایوان «لای چینگ ته»، روز جمعه تعرفه ۲۰ درصدی آمریکا بر واردات از کشورش را «موقتی» خواند و ابراز امیدواری کرد که این نرخ از طریق مذاکرات بیشتر کاهش یابد.
معیارهای تعرفه‌ای جدید آمریکا بر مبنای تراز تجاری
کشورهایی که بیش از آنچه به آمریکا صادر می‌کنند، از آن خرید می‌کنند، با نرخ ۱۰ درصدی مواجه می‌شوند. کشورهایی با مازاد تجاری محدود، مشمول تعرفه ۱۵ درصدی می‌شوند. کشورهایی که یا مذاکره نکرده‌اند یا مازاد تجاری بالایی دارند، با تعرفه‌های سنگین‌تری مواجه خواهند شد.
بازار سهام آمریکا در هفته‌های اخیر رکوردهای پی‌در‌پی ثبت کرده‌اند، زیرا سرمایه‌گذاران ظاهراً ریسک‌های ناشی از جنگ تجاری ترامپ را نادیده گرفته‌اند. واکنش اولیه بازار به تعرفه‌ها که بسیار ضعیف‌تر از افت شدید بازار در روز «آزادی» در ماه آوریل بود، نشان می‌دهد که برخی سرمایه‌گذاران پیشاپیش این نرخ‌ها را در قیمت‌ها لحاظ کرده‌اند.
بسیاری از نرخ‌هایی که کاخ سفید روز پنج‌شنبه اعلام کرد، با نامه‌هایی که ترامپ در اوایل ماه جاری برای شرکای تجاری فرستاده بود هم‌خوانی داشت؛ نامه‌هایی که فشار بر کشورها برای رسیدن به توافق تا اول اوت را افزایش داده بودند.
گزارش از: امیرحسین مستقل، کارشناس اقتصادی