بازار بی‌خریدار؛ صدای شکستن اعتماد در تالار شیشه‌ای
به گزارش خبرنگار اقتصادرَوا، امروز بازار سرمایه تهران در ادامه روند نزولی روزهای گذشته، با فشار فروش سنگین و غلبه جو منفی در بیشتر نمادها همراه شد. شاخص کل بورس در پایان معاملات با افتی نزدیک به ۲۲ هزار واحد به محدوده حدود دو میلیون و ۴۱۶ هزار واحد رسید و شاخص هم‌وزن نیز با کاهش بیش از ۳۴۸۰ واحدی در سطح حدود ۷۵۹ هزار واحد ایستاد. این وضعیت نشان داد که افت امروز تنها محدود به چند نماد بزرگ نبود بلکه بخش عمده‌ای از بازار تحت فشار عرضه قرار داشت. بیش از هفتاد درصد نمادهای معامله‌شده در بازار امروز در محدوده منفی دادوستد شدند و این موضوع تصویری روشن از ضعف تقاضا و فرار سرمایه را نمایان می‌کند.
ارزش معاملات خرد سهام، حق تقدم و صندوق‌های سهامی در جریان دادوستدهای امروز حدود چهار هزار میلیارد تومان برآورد شد که پایین‌تر از میانگین‌های ماه‌های گذشته است. حجم معاملات خرد نیز در سطح حدود ۱۴ تا ۱۵ میلیارد برگه سهم ثبت شد که نسبت به روزهای پررونق بازار فاصله معناداری دارد. این وضعیت از رکود تقاضا و عدم تمایل سرمایه‌گذاران حقیقی به ورود پول تازه حکایت دارد.
در حوزه جریان نقدینگی، روند خروج پول حقیقی همچنان ادامه داشت. آمارها حاکی از آن است که امروز بیش از ۴۳۰ میلیارد تومان سرمایه حقیقی از بازار سهام خارج شد. این خروج نقدینگی عمدتاً در گروه‌هایی نظیر خودرو، بانک‌ها، سیمان و شیمیایی مشاهده شد و در مقابل، گروه‌هایی مانند فنی‌مهندسی و معدنی توانستند مقادیر محدودی ورود پول حقیقی را تجربه کنند، هرچند این ورودها در برابر جریان خروج کلی بازار بسیار ناچیز بود.
صندوق‌های قابل معامله نیز امروز شرایط مساعدی نداشتند. صندوق‌های طلا که معمولاً در شرایط نااطمینانی مقصد بخشی از سرمایه‌ها می‌شوند، برخلاف انتظار با خروج پول همراه شدند و بخشی از سرمایه‌گذاران ترجیح دادند موقعیت‌های خود را در این بازار نیز کاهش دهند. صندوق‌های درآمد ثابت نیز با وجود ماهیت محافظه‌کارانه‌شان شاهد خروج نقدینگی حقیقی بودند و ارقام خروج در این بخش حتی بزرگ‌تر از بازار سهام گزارش شد. صندوق‌های سهامی نیز با تراز منفی مواجه شدند و نتوانستند جریان مثبت تازه‌ای جذب کنند.
ارزش کل بازار بورس تهران در پایان معاملات امروز به حدود ۷۳ میلیون میلیارد ریال رسید. از منظر صف‌های خرید و فروش، اختلاف قابل‌توجهی میان عرضه و تقاضا وجود داشت. ارزش صف‌های فروش به بیش از سه هزار میلیارد تومان بالغ شد، در حالی که صف‌های خرید تنها در حدود ۵۰۰ میلیارد تومان بودند. این اختلاف نشان‌دهنده شدت فشار فروش و نبود تقاضای کافی برای جذب عرضه‌ها بود و باعث شد بخش زیادی از نمادها در صف‌های فروش قفل بمانند.
در میان نمادهای شاخص‌ساز، سهم‌هایی مانند ملی صنایع مس ایران، صنایع پتروشیمی خلیج فارس، پتروشیمی نوری و بانک ملت بیشترین اثر منفی را بر شاخص کل گذاشتند و عملاً روند نزولی شاخص را تشدید کردند. در سوی دیگر، نمادهایی چون ایران‌خودرو و سایپا بیشترین حجم معاملات را به خود اختصاص دادند اما عمدتاً در محدوده‌های منفی معامله شدند و این حجم بالا نیز نتوانست جریان مثبتی در بازار ایجاد کند.
جزئیات دقیق‌تر از آمارهای معاملاتی نشان می‌دهد شاخص کل با افت حدود ۰.۹ درصدی تثبیت شد و شاخص هم‌وزن نیز نزدیک به نیم درصد کاهش یافت. ارزش کل معاملات بازار به بیش از ۵۰ هزار میلیارد ریال رسید که بخش قابل‌توجهی از آن مربوط به صندوق‌های درآمد ثابت و اوراق بدهی بود. صندوق‌های سهامی در مجموع نزدیک به ۱۹ هزار میلیارد ریال معامله داشتند اما با خروج نقدینگی حقیقی حدود ۵۸۰ میلیارد ریالی مواجه شدند. در صندوق‌های درآمد ثابت نیز ارزش معاملات نزدیک به ۷۰ هزار میلیارد ریال بود اما خالص پول حقیقی در آن‌ها منفی بیش از پنج هزار میلیارد ریال ثبت شد.
این روندها نشان می‌دهد سرمایه‌گذاران حقیقی در حال حاضر تمایلی به ماندن در بازار ندارند و حتی به سمت صندوق‌های با درآمد ثابت نیز روی خوش نشان نمی‌دهند. نااطمینانی نسبت به آینده بازار، سیاست‌های اقتصادی و شرایط کلان کشور موجب شده تا جریان خروج نقدینگی حقیقی به یک روند مستمر تبدیل شود و شاخص‌ها در مسیر نزولی باقی بمانند. با وجود ورود محدود نقدینگی به برخی گروه‌های معدنی و فنی، این مقادیر توان مقابله با موج گسترده خروج سرمایه را ندارند.
جمع‌بندی امروز آن است که بورس تهران در چهارمین روز شهریورماه یک روز کاملاً منفی را پشت سر گذاشت. شاخص‌ها افت چشمگیری داشتند، ارزش معاملات خرد پایین ماند، خروج سرمایه حقیقی در بازار و صندوق‌ها ادامه یافت و صف‌های فروش سنگین‌تر از همیشه بودند. به نظر می‌رسد تا زمانی که چشم‌انداز اقتصادی و سیاسی برای فعالان بازار روشن‌تر نشود، نمی‌توان انتظار داشت این روند نزولی متوقف شود و جریان سرمایه به سمت بورس بازگردد.
گزارش از: متین محلاتی، کارشناس اقتصادی