نخستین گام بازار به سمت تعادل / از صندوق‌های درآمد ثابت به سهام
به گزارش خبرنگار اقتصادروا؛ امروز، چهارشنبه پنجم شهریور ۱۴۰۴ برابر با ۲۷ آگوست ۲۰۲۵، بورس تهران یکی از روزهای پرنوسان اما نسبتاً متعادل خود را پشت سر گذاشت. شاخص کل بورس از همان آغاز معاملات با تمایل خریداران همراه شد و در میانه روز توانست بیش از چهارده هزار واحد رشد کند و به سطح دو میلیون و چهارصد و سی هزار و ۴۳۹ واحد برسد. این رشد در حالی رقم خورد که شاخص هم‌وزن نیز هم‌زمان بیش از هزار و هفتصد و هفتاد و هشت واحد افزایش را تجربه کرد.
مثبت بودن هر دو شاخص به‌طور هم‌زمان این پیام را منتقل می‌کند که امروز جریان نقدینگی و اقبال سرمایه‌گذاران تنها محدود به چند نماد بزرگ یا شاخص‌ساز نبود، بلکه طیف گسترده‌تری از سهام کوچک و متوسط نیز توانستند بازدهی مثبت داشته باشند. بررسی پهنه معاملات نیز این نکته را تأیید می‌کند؛ چرا که در نیمه اول روز ۴۳۲ نماد در محدوده مثبت معامله می‌شدند در حالی که تعداد نمادهای منفی به ۲۹۰ نماد می‌رسید. غلبه نسبی رنگ سبز در تابلو در کنار رشد هم‌وزن نشانه‌ای از چرخش نسبی فضای بازار به سمت بهبود تقاضا پس از روزهای رکودی اخیر بود.
ارزش معاملات خرد سهام، حق‌تقدم و صندوق‌های سهامی تا حوالی ساعت ۱۰ تا ۱۱ صبح به حدود یک هزار و ۹۱۷ میلیارد تومان رسید. این رقم هنوز فاصله محسوسی با ارزش معاملات مطلوب بازار دارد اما نسبت به برخی روزهای اخیر نشانه‌ای از افزایش نسبی تحرک خریداران است. از سوی دیگر، در این بازه زمانی شاهد تشکیل ۵۹ صف خرید و در مقابل ۱۵۴ صف فروش بودیم. گرچه تعداد صف‌های فروش همچنان بالاتر است، اما وجود صف‌های خرید پرقدرت در گروه‌های خاص نشان می‌دهد سمت تقاضا به تدریج در حال بازیابی اعتماد است.
یکی از نکات مهم معاملات امروز وضعیت ورود و خروج پول حقیقی‌ها بود. در نیمه معاملات، تراز ورود پول حقیقی مثبت شد و رقمی در حدود ۸۲ میلیارد تومان ثبت کرد. این جریان ورودی در شرایطی رخ داد که طی هفته‌های اخیر اغلب روزها شاهد خروج نقدینگی حقیقی از بازار بودیم. مقایسه سرانه خرید و فروش حقیقی‌ها هم نشان از بهبود نسبی میل به خرید دارد؛ به‌گونه‌ای که سرانه خرید حقیقی به حدود ۵۱ میلیون تومان رسید در حالی که سرانه فروش در محدوده ۴۲.۷ میلیون تومان بود. این اعداد به روشنی نشان می‌دهد که سمت خریداران حقیقی در معاملات امروز اندکی برتری پیدا کرده‌اند. در مقابل، صندوق‌های درآمد ثابت با خروج حدود ۲۱۴ میلیارد تومان سرمایه روبه‌رو شدند. این جابه‌جایی سرمایه می‌تواند به معنای کاهش تمایل سرمایه‌گذاران به ابزارهای کم‌ریسک و حرکت تدریجی آنها به سمت سهام باشد؛ روندی که اگر در روزهای آینده تداوم یابد، می‌تواند زمینه‌ساز بهبود حجم و ارزش معاملات خرد در کلیت بازار شود.
بازار صندوق‌های مبتنی بر طلا نیز امروز با توجه به شرایط جهانی فلز زرد و نوسانات بازار داخلی روندی متعادل تا اندکی صعودی را پشت سر گذاشت. بهای اونس جهانی طلا در محدوده سه هزار و ۳۷۵ تا سه هزار و ۳۸۲ دلار در نوسان بود و همین موضوع بر قیمت ابزارهای مالی مبتنی بر طلا در داخل اثر گذاشت. برای نمونه، صندوق طلای لوتوس که یکی از پرمعامله‌ترین صندوق‌های طلاست، امروز در بازه ۵۷۰ هزار و ۵۰۲ ریال تا ۵۷۸ هزار و ۹۰۰ ریال دادوستد شد. این محدوده قیمتی نسبت به روز گذشته رشد نشان می‌دهد و هم‌سو با افزایش بهای مثقال طلای بازار داخل که به حدود ۳۴۵ میلیون و ۱۱۰ هزار ریال رسیده، حرکت کرده است. سایر صندوق‌های طلا نیز عمدتاً همین الگو را دنبال کردند و در دامنه‌ای متعادل با گرایش مثبت معامله شدند. این رفتار صندوق‌های طلا، از یک‌سو بازتاب‌دهنده اونس جهانی است و از سوی دیگر منعکس‌کننده شرایط بازار داخلی و انتظارات تورمی سرمایه‌گذاران محسوب می‌شود.
در کنار عوامل درون‌بورسی، تحولات سیاسی نیز در روان بازار اثر گذاشت. خبر تعویق مکانیسم ماشه که طی روزهای اخیر منتشر شد، فضای روانی بازار را تا حدودی آرام‌تر کرد. فعالان بازار سرمایه همواره نسبت به تحولات بین‌المللی حساس‌اند، به‌ویژه زمانی که احتمال بازگشت تحریم‌ها یا محدودیت‌های جدید وجود داشته باشد. تعویق این مکانیسم به معنای آن است که فعلاً فشار مضاعفی از ناحیه سیاسی بر اقتصاد و بازار سرمایه وارد نخواهد شد. همین نکته موجب شد بخشی از بی‌اعتمادی اخیر سهامداران کاهش یابد و زمینه برای ورود نسبی پول حقیقی فراهم شود. در واقع می‌توان گفت یکی از دلایل رشد هم‌زمان شاخص کل و هم‌وزن و همچنین مثبت شدن تراز پول حقیقی در بازار امروز، همین اثر روانی ناشی از تعویق اجرای مکانیسم ماشه بود که بر تصمیمات سرمایه‌گذاران سایه انداخت.
جمع‌بندی وضعیت امروز حاکی از آن است که هرچند بازار هنوز با چالش‌هایی همچون حجم بالای صف‌های فروش و کمبود نقدینگی در مقایسه با دوره‌های رونق مواجه است، اما نشانه‌هایی از تغییر فضا به سمت تعادل و حتی امیدواری بیشتر نمایان شده است. رشد هم‌زمان شاخص کل و هم‌وزن، مثبت شدن تراز پول حقیقی، خروج سرمایه از صندوق‌های درآمد ثابت و برتری تعداد نمادهای مثبت نسبت به منفی می‌تواند بیانگر شکل‌گیری یک جو روانی تازه در میان فعالان باشد. اگر این روند در روزهای آتی تثبیت شود، احتمال دارد شاهد افزایش ارزش معاملات خرد و تقویت صف‌های خرید در صنایع مختلف باشیم.
در همین حال، بازار صندوق‌های طلا نیز به واسطه نوسان مثبت جهانی و داخلی، جذابیت خود را برای سرمایه‌گذاران حفظ کرده و به‌عنوان محلی امن برای پوشش ریسک همچنان مورد توجه است. به‌طور کلی، معاملات روز چهارشنبه بورس تهران تصویری دوگانه اما متمایل به بهبود ارائه داد. در یک‌سو همچنان سایه بی‌اعتمادی و صف‌های فروش دیده می‌شود، و در سوی دیگر ورود نقدینگی حقیقی، رشد شاخص‌ها و اخبار مثبت سیاسی همچون تعویق مکانیسم ماشه خبر از امیدواری بیشتر می‌دهد. سرمایه‌گذاران ریسک‌پذیرتر امروز با جسارت بیشتری وارد خرید شدند و بخشی از منابع خود را از صندوق‌های درآمد ثابت خارج کردند. اگر این روند ادامه یابد، می‌تواند نقطه عطفی در بازگشت تدریجی رونق به بورس باشد؛ هرچند پایداری آن وابسته به متغیرهای کلان اقتصادی، سیاست‌های پولی و نیز شرایط بین‌المللی بازارهای کالایی است.
گزارش از: متین محلاتی، کارشناس اقتصادی