به گزارش خبرنگار اقتصادروا؛ در یکی از پرتنش‌ترین هفته‌های سال برای بازارهای جهانی، دو رویداد هم‌زمان نگاه تحلیلگران را به‌کلی دگرگون کرد: سقوط تاریخی سهم دلار در ذخایر ارزی جهان و جهش بی‌سابقه بهای طلا به مرز ۴۰۰۰ دلار در هر اونس. صندوق بین‌المللی پول در تازه‌ترین گزارش خود اعلام کرد سهم دلار از ذخایر ارزی بانک‌های مرکزی جهان به ۵۶.۳ درصد رسیده؛ کمترین سطح در سی سال گذشته. این در حالی است که در همین بازه زمانی، طلا به‌عنوان پناهگاه سنتی سرمایه، در مسیر صعودی شتاب گرفته و روز گذشته رکورد قیمتی خود را شکست- 4000 دلار- سطحی که تا چندی پیش حتی خوش‌بین‌ترین پیش‌بینی‌ها نیز آن را در افق نمی‌دیدند.

طبق گزارش صندوق بین‌المللی پول، حدود ۹۲ درصد از کاهش سهم دلار ناشی از افت ارزش واقعی آن در بازارهای جهانی بوده است. دلار در برابر یورو حدود ۹ درصد، در برابر فرانک سوئیس ۱۱ درصد و در برابر پوند انگلیس ۶ درصد تضعیف شده است. این روند به باور کارشناسان، نتیجه سیاست‌های مالی و پولی ناسازگار ایالات متحده است؛ از جمله افزایش شدید کسری بودجه، فشارهای سیاسی برای کاهش نرخ بهره، و تعرفه‌های تجاری که به بی‌اعتمادی جهانی نسبت به دلار دامن زده است. نتیجه آن، تغییر تدریجی رفتار بانک‌های مرکزی جهان به سمت تنوع‌بخشی ارزی و خرید بیشتر طلا بوده است — مسیری که عملاً سلطه دلار را به چالش کشیده است.

در همین بستر، گزارش گلدمن ساکس مبنی بر افزایش پیش‌بینی قیمت طلا به ۴۹۰۰ دلار تا پایان ۲۰۲۶ حالا معنا و وزن بیشتری پیدا می‌کند. رشد اخیر طلا نه از محل سفته‌بازی، بلکه از سمت تقاضای ساختاری و خرید گسترده بانک‌های مرکزی شکل گرفته است. برآوردها نشان می‌دهد در سال ۲۰۲۵ بانک‌های مرکزی ماهانه به‌طور میانگین ۸۰ تن طلا خریداری کرده‌اند، در حالی‌که این عدد در دهه گذشته معمولاً کمتر از ۴۵ تن بوده است. کشورهایی مانند چین، هند، ترکیه و عربستان در رأس این موج قرار دارند و با هدف کاهش وابستگی به دلار، ذخایر طلای خود را به‌طور چشمگیری افزایش داده‌اند.

عبور طلا از مرز ۴۰۰۰ دلار به‌نوعی نماد فروپاشی تدریجی اعتماد جهانی به دلار به‌عنوان تنها پشتوانه مطمئن مالی محسوب می‌شود. در واقع، روند کنونی بیش از آنکه صرفاً اقتصادی باشد، وجه ژئوپلیتیکی نیز دارد. جهان در حال حرکت به سمت نظام مالی چندقطبی است؛ جایی که طلا، یوان چین، و حتی رمزارزهایی نظیر بیت‌کوین در نقش‌های مکمل یا جایگزین دلار ظاهر می‌شوند. چنین تغییری می‌تواند ساختار تجارت جهانی، نحوه تسویه‌ حساب‌های بین‌المللی و حتی روابط اقتصادی کشورها را در دهه آینده متحول کند.

کارشناسان معتقدند در صورت تداوم سیاست‌های انبساطی فدرال رزرو و افزایش بدهی عمومی آمریکا، روند تضعیف دلار ادامه خواهد یافت و طلا احتمالاً تا پایان سال جاری میلادی به محدوده ۴۳۰۰ دلار نیز خواهد رسید. این سناریو در حالی مطرح می‌شود که هم‌زمان تقاضا برای دارایی‌های ضدتورمی و پناهگاه‌های امن از سوی سرمایه‌گذاران خصوصی نیز در حال افزایش است. بازار ETFهای طلا رشد خیره‌کننده‌ای را تجربه می‌کند و صندوق‌های سرمایه‌گذاری بزرگ جهان در حال بازتنظیم پرتفوی خود به نفع فلز زرد هستند.

در جمع‌بندی می‌توان گفت سقوط تاریخی دلار و صعود خیره‌کننده طلا دو روی یک سکه‌اند: نشانه‌ای از تغییر عمیق در نظم پولی جهانی. اگر تا چند دهه پیش دلار معیار ثبات بود، امروز طلا و دارایی‌های واقعی به نماد اعتماد بدل شده‌اند. این نقطه عطف شاید آغاز فصل تازه‌ای در تاریخ اقتصاد جهان باشد — فصلی که در آن قدرت مالی نه از پشتوانه چاپ پول، بلکه از اعتماد جهانی و دارایی‌های واقعی سرچشمه می‌گیرد.

گزارش از: بهنام مهری حسینی، کارشناس بازار های مالی