موج صعودی کم‌سابقه بازار فلزات گرانبها
به گزارش خبرنگار اقتصادرَوا؛ هفتهٔ گذشته قیمت طلا یک بار دیگر به سطحی تاریخی بازگشت و با عبور از مرز ۴,۳۰۰ دلار در اونس، یکی از قدرتمندترین روندهای صعودی خود در سال‌های اخیر را ثبت کرد. اسپات گلد در برخی لحظات به ۴,۳۱۸ دلار رسید و در معاملات آتی نیز قیمت‌ها به ۴,۳۳۵ دلار رسیدند. این جهش نشانگر تجمع عوامل بنیادی، روانی و عرضه-تقاضا است که با هم محیطی کم‌سابقه در بازار فلزات گرانبها ایجاد کرده‌اند.
اولین محرک عمده این صعود، انتظارات گسترده بازار نسبت به کاهش نرخ بهره فدرال رزرو است. معامله‌گران و سرمایه‌گذاران باور دارند که در ماه‌های آتی، احتمال کاهش نرخ بهره وجود دارد. چنین انتظاری، هزینه فرصت نگهداری دارایی‌هایی مانند طلا که بازده بهره نمی‌دهند را کاهش می‌دهد و جذابیت آن‌ها را افزایش می‌دهد.
در کنار این موضوع، کاهش نسبی ارزش دلار، نگرانی‌های تورمی، کسری بودجه دولت‌ها و روند فزاینده انتشار بدهی نیز تقاضای پناهگاهی برای طلا را تشدید کرده‌اند. سرمایه‌گذاران به دنبال محافظت از دارایی‌های خود در برابر ریسک‌های مالی و پولی هستند و فلزات گرانبها این نقش را ایفا می‌کنند.
در زمینه ژئوپلیتیک و تجارت بین‌المللی، تشدید تنش‌ها میان چین و آمریکا نقش تعیین‌کننده‌ای داشته است. واشینگتن در برخی گزارش‌ها تهدید به اعمال تعرفه ۱۰۰٪ روی برخی واردات از چین کرده است، در حالی که چین محدودیت‌هایی بر صادرات عناصر کمیاب (rare-earth elements) اعمال کرده است. این اقدامات می‌توانند زنجیره تأمین فلزات صنعتی و عناصر استراتژیک را دچار اختلال کنند و ریسک عرضه را تشدید نمایند.
در چنین شرایطی، سرمایه‌ها تمایل دارند به دارایی‌های امن‌تر مهاجرت کنند و فلزات گرانبها مقصد غالب این جریان‌ها هستند. نقره نیز هم‌گام با طلا در این موج صعودی حرکت کرد. قیمت نقره در برخی لحظات به بیش از ۵۱ دلار رسید و عبور از سطح ۵۰ دلار، واکنش مثبت بازار را نشان داد.
با این حال، نقره به دلیل کوچک‌تر بودن بازار و نقدینگی کمتر نسبت به طلا، نسبت به تغییرات تقاضا و عرضه حساس‌تر است. یکی از پدیده‌های مهم، فشار روی موقعیت‌های شورت (short squeeze) بود؛ کاهش عرضه فیزیکی باعث شد برخی دارندگان موقعیت‌های شورت برای پوشش زیان خود اقدام به خرید کنند که این خرید اجباری باعث تسریع صعود قیمت شد.
فشار بر عرضه فیزیکی نقره بیش از گذشته محسوس شده است. در لندن، هزینه اجاره فیزیکی نقره (lease rate) به سطوح بالایی رسیده و تفاوت میان قیمت اسپات و قیمت آتی (کامرکس) افزایش یافته است. بخشی از ذخایر نقره به ایالات متحده منتقل شده و تلاش‌هایی برای بازگرداندن آن به لندن صورت گرفته است تا تعادل عرضه در بازار فیزیکی بهبود یابد.
در بازار هند نیز اختلال جدی در واردات نقره مشاهده شده است. واردات در هشت ماه اول سال ۲۰۲۵ نزدیک به ۴۲٪ کاهش یافته، در حالی که تقاضای سرمایه‌گذاری و صنعتی به شدت افزایش یافته است. برخی صندوق‌های ETF نقره در هند به دلیل مشکل تأمین فیزیکی، دریافت اشتراک جدید را به طور موقت متوقف کرده‌اند.
در طلا نیز تقاضای ساختاری به کمک روند صعودی آمده است. بانک‌های مرکزی در سال‌های اخیر خریدار مستمر طلا بوده‌اند و این امر میزان در دسترس بودن طلا در بازار فیزیکی را کاهش داده است. ورود سرمایه قابل‌توجه به صندوق‌های مبتنی بر طلا و افزایش جذابیت تنوع‌بخشی پرتفوی در برابر ریسک‌های اقتصادی و سیاسی، نقدینگی زیادی را به بازار طلا سرازیر کرده است.
اگرچه روند صعودی غالب این هفته بود، اما بازار برای اصلاح مقطعی نیز آماده است. تأخیر در کاهش نرخ بهره فدرال رزرو یا تغییر لحن سیاست‌گذاری به سمت انقباض می‌تواند جذابیت طلا و نقره را کاهش دهد. سرمایه‌گذاران ممکن است بخشی از موقعیت‌های خود را ببندند و به سمت دارایی‌های بازده‌دار منتقل شوند.
همچنین، اگر تنش‌های تجاری کاهش یابند یا توافق‌هایی حاصل شود، دسترسی به ریسک‌پذیری افزایش خواهد یافت و سرمایه‌ها ممکن است از دارایی‌های امن به بازارهای سهام و دارایی‌های ریسکی بازگردند. از سوی دیگر، کاهش خرید بانک‌های مرکزی یا فروش ذخایر آن‌ها فشار عرضه بر بازار فلزات گرانبها را افزایش می‌دهد و روند صعودی را به چالش می‌کشد.
میان‌مدت، اگر عوامل بنیادی دست‌نخورده باقی بمانند — به ویژه باور به کاهش نرخ بهره در آمریکا و استمرار تنش‌های سیاسی و اقتصادی — روند صعودی امکان تداوم دارد، البته با نوسان و اصلاح‌های مقطعی. برخی بانک‌ها و مؤسسات مالی پیش‌بینی کرده‌اند قیمت طلا تا سال ۲۰۲۶ به ۵,۰۰۰ دلار برسد، و بانک آمریکا نیز انتظار دارد نقره به دلیل کمبود عرضه ساختاری در کنار طلا همچنان رشد داشته باشد.
همچنین باید به اصلاحات فنی توجه داشت. وقتی بازار به سطوح قیمتی بسیار بالایی برسد، بخشی از سرمایه‌گذاران کوتاه‌مدت ممکن است برای شناسایی سود اقدام کنند و فشارهای فروش موقت شکل گیرد. اما جهش اخیر متفاوت است؛ ورود نقدینگی جدید، مشکلات ساختاری عرضه و تداوم ریسک‌های محیطی ترکیبی ایجاد کرده‌اند که هر گونه اصلاح را موقتی نگه می‌دارد مگر اینکه عامل معکوس‌کننده قدرتمندی ظاهر شود.
در نهایت، این دوره می‌تواند نقطه عطفی در بازار فلزات گرانبها باشد. قیمت ثبت‌شده فراتر از مرزهای تاریخی است و بازار در مقطعی قرار گرفته که حتی کوچک‌ترین تغییر در سیاست‌های کلان یا در روابط بین‌المللی می‌تواند واکنش بزرگی ایجاد کند. سرمایه‌گذاران و تحلیلگران باید در ماه‌های آینده به داده‌های سیاست‌گذاری فدرال رزرو، رخدادهای مربوط به تجارت چین-آمریکا، جریان ورود و خروج به ETFها و داده‌های عرضه فیزیکی توجه ویژه داشته باشند.
گزارش از مهدی شاه جلال الدین