به گزارش خبرنگار اقتصادرَوا، بانک‌ها همانند سایر نهادهای اقتصادی، در صورت نیاز به منابع مالی از بانک‌های دیگر وام دریافت کرده و پس از مدتی همراه با سود مشخص، آن را بازپرداخت می‌کنند. در مواقعی که یک بانک با مازاد منابع مواجه باشد، این امکان را دارد که منابع خود را در اختیار بانکی که دچار کمبود نقدینگی است قرار دهد. این تعاملات مالی در بازار بین بانکی یا اصطلاحاً بازار شبانه انجام می‌شود.

بر اساس سیاست‌های بانک مرکزی، نرخ بهره بین بانکی در حال حاضر در بازه ۲۳ تا ۲۴ درصد نوسان دارد. اگر بانک مرکزی سهم بیشتری از نیاز نقدینگی بانک‌ها را تأمین کند، میزان تقاضا در بازار بین بانکی کاهش یافته و در نتیجه، نرخ بهره تعادلی نیز پایین خواهد آمد. با توجه به روند افزایشی نرخ بهره بین بانکی در هفته‌های اخیر، این احتمال مطرح می‌شود که اعتبارات اعطایی بانک مرکزی در بازار باز برای تأمین نیازهای مالی بانک‌ها کافی نبوده و به همین دلیل، تقاضا در این بازار افزایش یافته است.

در مباحث اقتصادی، نرخ بهره بین بانکی را می‌توان به عنوان یکی از شاخص‌های وضعیت تورم در کشور در نظر گرفت، زیرا تغییرات آن می‌تواند نشانه‌ای از روندهای تورمی باشد. این نرخ در هفته‌های گذشته به بالاترین سطح خود رسیده و به سقف دالان نرخ بهره تعیین‌شده توسط بانک مرکزی نزدیک شده است.

به طور کلی، برخی تحلیلگران اقتصادی معتقدند که افزایش نرخ بهره بین بانکی معمولاً تحت دو شرایط رخ می‌دهد: ۱) کاهش عرضه نقدینگی و ۲) افزایش بیش از حد تقاضا برای نقدینگی. این شرایط نشان می‌دهند که بانک‌ها با محدودیت منابع مالی مواجه بوده و نقدینگی موجود پاسخگوی نیاز آنها نیست.

کاهش نرخ بهره بین بانکی

از ابتدای آبان‌ماه، نرخ بهره بین بانکی روند افزایشی پایداری را تجربه کرده و در بازه‌ای زمانی، بالاترین سطح خود را از زمان انتشار داده‌های بانک مرکزی (از اواخر سال ۹۹) به ثبت رسانده بود. تا هفته منتهی به ۱۰ بهمن، این نرخ برای سه هفته متوالی در سطح تاریخی ۲۳.۹۸ درصد باقی ماند، اما در هفته منتهی به ۱۷ بهمن، روندی کاهشی آغاز شد. با وجود انتظارات برای تداوم این کاهش، در هفته منتهی به ۲۴ بهمن نرخ تقریباً ثابت مانده و تنها به ۲۳.۹۷ درصد رسید، که نشان‌دهنده استمرار فشار تقاضا در شبکه بانکی بود. در هفته منتهی به یکم اسفند، این نرخ با کاهش جزئی به ۲۳.۹۶ درصد رسید که بیانگر کاهش اندک فشار تقاضا در بازار است، اگرچه همچنان سطح تقاضا بالا ارزیابی می‌شود.

در عملیات بازار باز طی هفته‌های اخیر، بانک‌ها درخواست‌های بیشتری برای تأمین نقدینگی ارائه داده‌اند. بانک مرکزی اگرچه تمامی این درخواست‌ها را مورد تأیید قرار نداده، اما در دو هفته اخیر حجم بیشتری از آنها را پذیرفته است. سهم درخواست‌های پذیرفته‌شده توسط بانک مرکزی از مجموع درخواست‌ها از ۷۰ درصد به ۸۰ درصد افزایش یافته است. با این حال، تقاضا برای نقدینگی همچنان در سطح بالای ۲۵۰ هزار میلیارد تومان باقی مانده و کمبود منابع مالی بانک‌ها موجب تثبیت نرخ بهره بین بانکی در نزدیکی سقف ۲۴ درصدی خود شده است.