به گزارش اقتصادرَوا، طلا به‌عنوان فلزی گران‌بها و پرکاربرد در سطح جهان شناخته شده است. این فلز به‌واسطه فناناپذیری و زیبایی خود و همچنین خواص خاص فلزی، از دیرباز در میان مردم محبوب بوده و این محبوبیت به دلیل کاربردهای مهم طلا، امروزه نیز ادامه دارد.

خواص مهم طلا مانند چکش‌خواری، رسانایی بالا و مقاومت در برابر خوردگی باعث شده این فلز زیبا در صنایع مختلفی مثل پزشکی، الکترونیک، هوافضا و خودروهای الکتریکی کاربرد داشته باشد. این نشان می‌دهد این فلز گران‌بها در تأمین انرژی پاک، وسایل حمل‌ونقل کارآمدتر و درمان بهتر نقش بسزایی ایفا می‌کند. در کنار این کاربردهای صنعتی، طلا به علت محبوبیت بالایی که دارد، در ساخت زیورآلات و جوایز ورزشی نیز بسیار پرکاربرد است.

به‌طور میانگین ۶۰ درصد از مصرف طلا در جواهرسازی به وجود می‌آید. مصارف دندان‌پزشکی ۹.۶ درصد، مصارف الکترونیک ۸.۸ درصد، ساخت مدال و سکه حدود ۱۹.۵ درصد و مصارف دیگر حدود ۲.۱ درصد از کل مصرف طلا را تشکیل می‌دهند.

علاوه بر موارد فوق، بانک‌های مرکزی نیز با هدف کاهش ریسک‌های تورم جهانی و امور سیاسی، بخشی از ذخایر خود را به‌صورت طلا نگهداری می‌کنند.

طلا در ایران، به‌خاطر موقعیت خاص کشور از نظر ژئوپلیتیک در منطقه جنوب غربی آسیا و وضعیت تحریمی کشور، بیشتر از سایر کشورها اهمیت دارد؛ زیرا این فلز گران‌بها علاوه بر حفظ ارزش دارایی‌ها و تضمین پرداخت تعهدات مالی بانک مرکزی، قدرت ارزآوری بسیار بالایی نیز دارد. همچنین از اشتغال‌زایی و ارزش افزوده حاصل از زنجیره طلا نیز نباید غافل شد.

میزان استخراج طلا در ایران در سال‌های ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ به ترتیب حدود ۱۲ و ۱۴ تن بوده است که نشان می‌دهد به نسبت استخراج ۳ هزار تنی طلا در کل جهان، ایران تنها ۰.۴ درصد از این میزان را تولید کرده است. این در حالی است که میزان ذخایر طلای ایران حدود ۱ درصد از کل ذخایر کشف‌شده جهان است و بر اساس این نسبت، ایران باید چیزی حدود ۳۰ تن فلز محتوای طلا در سال تولید کند. برای مقایسه بهتر، کشور ترکیه که شرایط زمین‌شناسی مشابه ایران دارد، در سال ۲۰۲۰ میلادی چیزی حدود ۴۲ تن طلا استخراج کرده است.

داده‌های زنجیره ارزش طلا در کشور نشان می‌دهد که وضعیت حال حاضر زنجیره طلا با وضعیت مطلوب فاصله بسیاری دارد. بررسی‌ها نشان می‌دهد مهم‌ترین عوامل توسعه‌نیافتن زنجیره طلا در ایران دو علت اساسی هستند. اولین علت، عدم گسترش اکتشافات به دلیل مداخلات نهادهای ذی‌مدخل در بخش معدن است. دومین علت نیز عدم دسترسی به فناوری فرآوری کانسنگ‌های سولفیدی طلاست.

کانسنگ‌های طلا در ایران به دو صورت کانسنگ طلای اکسیدی و کانسنگ طلای سولفیدی یافت می‌شوند که کانسنگ‌های طلای سولفیدی سهم بیشتری در کل کانسنگ‌های کشور دارند.

اما در کشور بیشتر بهره‌برداری از کانسنگ‌های اکسیدی صورت می‌گیرد که این باعث شده بیشتر کارخانه‌های بهره‌برداری از طلا بر اساس کانسنگ اکسیدی شکل گرفته باشد. متأسفانه اما کانسنگ‌های اکسیدی رو به پایان هستند و ما برای استخراج طلا باید به سمت بهره‌برداری از کانسنگ‌های سولفیدی برویم.

اما در این شرایط، امکان تولید بهره‌ور از کانسنگ‌های سولفیدی در کشور وجود ندارد و روش‌های تولیدی حال حاضر یا باعث هدررفت طلای موجود در کانسنگ می‌شود یا زمان‌بر است و باعث کاهش بازیابی در فرآیند می‌شود.

با همه این مشکلات، به علت وجود ترکیبات خطرناک سیانید در پساب‌های حاصل از فرآوری طلا، نهادهای ذی‌مدخل نیز از اکتشافات ذخایر طلا جلوگیری زیادی می‌کنند. بیشترین مخالفت‌ها از سوی سازمان‌های حفاظت محیط‌زیست و منابع طبیعی و آبخیزداری بوده است که در آمارهای موجود، دلایل این مخالفت‌ها ذکر نشده است. همچنین نامه‌نگاری به این سازمان‌ها برای تشریح علت این مخالفت‌ها نیز به نتیجه‌ای نرسیده است.

این در حالی است که روش‌های متعددی برای خنثی‌سازی و سیانیدزدایی از پساب‌های حاصل از فرآوری طلا، جهت جلوگیری از آسیب به محیط‌زیست وجود دارد که می‌توان به روش‌هایی مانند خنثی‌سازی با زاج سبز یا سولفات آهن هفت‌آبه، خنثی‌سازی با اوزون، خنثی‌سازی با انواع پراکسیدها، خنثی‌سازی با پرمنگنات، خنثی‌سازی با کلر در محیط قلیایی، تزریق SO2، کاهش طبیعی، اکسیداسیون باکتریایی و تبادل یونی اشاره کرد.