فرزین: افزایش سرمایه شبکه بانکی به ۱۲۰۰ همت/تسریع در خروج شبکه بانکی از بنگاه‌داری
محمدرضا فرزین در مراسم یکصدسالگی بانک سپه، با اشاره به نقش مهم نظام بانکی در توسعه کشور گفت: هر زمانی که کشور توسعه را تجربه کرده است، نقش نظام بانکی در آن مشهود است. با توجه به اینکه ۹۲ درصد تأمین مالی کشور بر عهده نظام بانکی است، در بانک مرکزی و شبکه بانکی در سال ۱۴۰۴ بر توسعه و استفاده از روش‌های نوین تأمین مالی منجر به توسعه تمرکز خواهیم کرد.
طرح تأمین مالی هدفمند اجرایی می‌شود
رئیس‌کل بانک مرکزی با اشاره به برنامه تدوین‌شده در بانک مرکزی با عنوان طرح تأمین مالی هدفمند برای تحقق شعار سال گفت: آسیب‌شناسی نظام تأمین مالی نشان داد که مصرف تسهیلات با اهداف برنامه‌ریزی‌شده همخوانی ندارد و یا پول به سمت بنگاه‌های بزرگ می‌رود و این باعث می‌شود بنگاه‌های کوچک به دلیل عدم دسترسی به نقدینگی ضعیف شده و آسیب ببینند. حتی این موضوع سیاست‌های پولی را نیز از دستیابی به اهداف خود بازمی‌دارد.
وی افزود: اگر روش‌های تأمین مالی را توسعه دهیم، قطعاً سرمایه‌گذاری در کشور تقویت می‌شود؛ به همین منظور طرحی با عنوان روش تأمین مالی هدفمند تدوین کردیم تا به‌صورت هدفمند تأمین مالی تمامی بنگاه‌ها از جمله بنگاه‌های کوچک را هم داشته باشیم. این طرح به‌صورت آزمایشی برای سه ماه در بانک ملی در حال اجرایی شدن است و سپس در کل شبکه بانکی اجرایی خواهد شد.
رئیس‌کل بانک مرکزی ادامه داد: هدف از این طرح این است که تسهیلاتی که بابت سرمایه در گردش به بنگاه می‌دهیم، حتماً منجر به تولید و تأمین نیازهای تولیدی بنگاه شود. یکی از ویژگی‌های مهم این طرح افزایش کنترل و نظارت بر مصرف تسهیلات است تا تسهیلات مطابق با اهداف سیاست‌گذار هزینه شود.
فرزین با اشاره به اینکه بخش عمده‌ای از تسهیلات بانکی به بنگاه‌های بزرگ تخصیص می‌یابد، گفت: برای نظارت بیشتر، به‌زودی واحدی برای کنترل تسهیلات واحدهای بزرگ در بانک مرکزی راه‌اندازی می‌شود.
برنامه تخصصی شدن بانک‌ها در دستور کار بانک مرکزی
رئیس‌کل بانک مرکزی با اشاره به تکالیف قانونی برنامه هفتم برای تخصصی کردن بانک‌ها گفت: براساس قانون، موظفیم به سمت تخصصی کردن بانک‌ها حرکت کنیم. به همین منظور، تقسیم بانک‌ها به شش گروه بانک جامع، بانک تخصصی، بانک تجاری، بانک توسعه‌ای، بانک قرض‌الحسنه و بانک پس‌انداز در دستور کار قرار دارد. وی تصریح کرد: در حال حاضر، بانک‌های کشور بسیار به هم شبیه هستند و انواع خدمات مشابه را ارائه می‌دهند که این موضوع منجر به رقابت گسترده‌ای، به‌ویژه در سود بانکی، شده است.
رئیس‌کل بانک مرکزی افزود: در سال جاری، کار تدوین اساسنامه بانک‌های تخصصی آغاز می‌شود و امیدواریم در دو یا سه سال آتی، هر بانکی را در جایگاه تخصصی خود بنشانیم.
خروج بانک‌ها از بنگاه‌داری
رئیس‌کل بانک مرکزی با اشاره به الزام قانون برای خروج بانک‌ها از بنگاه‌داری گفت: با اجرایی شدن طرح تخصصی شدن بانک‌ها، بانک‌های مختلف باید وظایف خاص خود را داشته باشند و در حوزه تخصصی خود فعالیت کنند. از این‌رو، فعالیت بانک‌ها در حوزه غیرمرتبط با بانکداری و ارائه خدمات بانکی، غیرقابل‌قبول است.
فرزین با بیان اینکه بانک‌ها باید اهتمام جدی برای خروج از بنگاه‌هایی که مربوط به وظایف‌شان نیست داشته باشند، افزود: بانک‌ها نباید در عملیات دیگری ورود کنند و خودشان درگیر مدیریت بنگاه شوند؛ باید بنگاه را واگذار کنند. امسال حتماً این کار تسریع می‌شود.
وی با اشاره به ظرفیت بانک‌های توسعه‌ای گفت: بانک توسعه‌ای می‌تواند بنگاه را خلق و واگذار کند و شبکه بانکی نباید بنگاه را اداره کند.
فرزین همچنین از برنامه بانک مرکزی برای توسعه فرهنگ قرض‌الحسنه خبر داد و گفت: توسعه عملیات قرض‌الحسنه از اهداف ما در سال جاری است. بانک‌های قرض‌الحسنه باید رشد کنند و هدف‌مان توسعه این فرهنگ است، نه محدودیت آن.
افزایش سرمایه شبکه بانکی به ۱۲۰۰ همت
رئیس‌کل بانک مرکزی به الزام قانون برنامه توسعه برای افزایش کفایت سرمایه بانک‌ها اشاره کرد و گفت: در سال ۱۴۰۱، مجموع سرمایه بانک‌ها ۳۳۰ همت بوده است و این رقم در سال ۱۴۰۳ به ۵۵۰ همت رسیده است و در سال جاری، مجموع سرمایه شبکه بانکی باید به ۱۲۰۰ همت برسد. تا پایان سال ۱۴۰۴، بانکی با سرمایه زیر ۲۰ همت نخواهیم داشت.
رئیس هیأت عالی بانک مرکزی بر اهمیت افزایش کفایت سرمایه برای پیوستن به نظام بانکی بین‌المللی اشاره کرد و گفت: افزایش کفایت سرمایه بانک‌ها امری حیاتی برای نظام بانکی است و حتی اگر تمام تحریم‌ها حل شود، با این صورت‌های مالی امکان فعالیت در نظام بانکداری بین‌المللی وجود ندارد و بانک‌ها باید از نظر سلامت مالی آماده همکاری با بانک‌های دنیا باشند.
وی با اشاره به نقش دولت در افزایش سرمایه بانک‌ها و ضرورت افزایش این شاخص مهم توسط دولت افزود: همه بانک‌ها باید افزایش سرمایه را انجام دهند؛ حداقل سرمایه بانک باید ۲۰ همت باشد و زیر ۲۰ همت، دیگر بانکی را نخواهیم داشت. سال گذشته، ۱۱ بانک کفایت سرمایه ۸ و بالای ۸ داشتند که این تعداد در سال جاری به ۱۶ بانک می‌رسد. ۹ بانک کفایت سرمایه منفی دارند که برنامه اصلاحی به آن‌ها ارائه شده است تا افزایش نسبت کفایت سرمایه را انجام دهند. بقیه بانک‌ها کفایت سرمایه مثبت دارند، اما زیر ۸ درصد است که با افزایش سرمایه امسال می‌توانند به نسبت استاندارد برسند.
ناترازی نقدینگی مشکل اصلی نظام بانکی است
رئیس‌کل بانک مرکزی با تشریح ناترازی در نظام بانکی گفت: ناترازی نظام بانکی ناشی از ورشکستگی نیست، بلکه دارایی بانک‌ها بسیار بیشتر از بدهی موجود است، ولی موضوع مربوط به نقدینگی و نقدشوندگی دارایی‌هاست. این مسئله با واگذاری اموال و دارایی‌های غیرمرتبط با فعالیت بانکی و دریافت مطالبات شبکه بانکی از دولت تا حدود زیادی مرتفع خواهد شد و به توان تسهیلات‌دهی بانک‌ها نیز کمک خواهد کرد.
فرزین درباره اضافه‌برداشت نظام بانکی هم گفت: اگر وارد ریشه شویم، بخشی ناشی از مطالبات از دولت است؛ برنامه بانک مرکزی در سال جاری، کاهش حداقل ۲۰۰ همت از اضافه‌برداشت نظام بانکی است.
ارتقای نظام گزارشگری مالی و تقویت مبارزه با پولشویی
رئیس هیأت عالی با اشاره به اهمیت ارتقای نظام گزارشگری مالی گفت: در سال گذشته، ۲۷۰۰ همت تراکنش مربوط به اشخاص مظنون به پولشویی را رصد کردیم و با آن‌ها برخورد شد؛ منشأ بسیاری از پول‌شویی‌ها می‌تواند از طریق نظام بانکی باشد، به همین دلیل سخت‌گیری‌های ما در این بخش از سال قبل افزایش یافته است.
فرزین با بیان اینکه باید به افراد مظنون به پولشویی حساس شد، تصریح کرد: امسال هم با همت همکاران نظام بانکی، این کار را تقویت می‌کنیم. سپرده‌پذیری در شعب بانک‌ها نباید باعث چشم‌پوشی شعب از فعالیت‌های مظنون به پولشویی شود و با حساسیت بالا باید با این مسائل برخورد شود.
افزایش سرمایه ۲۰۰ همتی بانک‌های دولتی
رئیس‌کل بانک مرکزی خواستار اجرایی شدن افزایش سرمایه ۲۰۰ همتی بانک‌های دولتی شد و گفت: بخش عمده اضافه‌برداشت بانک‌های دولتی به دلیل مطالبات از حاکمیت و دولت است و دولت باید در این خصوص تعیین تکلیف کند و مانند بخش خصوصی متعهد به افزایش سرمایه بانک‌های دولتی باشد.
وی افزود: طبق قانون، ما می‌توانیم به دلیل اضافه‌برداشت، شرکت‌ها و بنگاه‌های بانک‌ها را بگیریم ولی علاقه‌ای نداریم دارایی‌های بزرگ بانک‌ها که متعلق به سپرده‌گذاران است را بگیریم.
فرزین همچنین با اشاره به نقش شبکه بانکی در تأمین مالی کشور گفت: سال جاری، سالی تعیین‌کننده برای نظام بانکی است و تمام توان بانک مرکزی صرف بازگرداندن شبکه بانکی به استانداردهای بانکداری خواهد شد.