پرواز ممنوع به تل‌آویو / از آسمان‌های بسته تا پیامدهای بازار جهانی
در هفته‌های اخیر، تحولات مهمی در خاورمیانه رخ داده که بازتاب‌های وسیعی در جهان داشته است. یکی از مهم‌ترین خبرها، لغو پروازهای ایر اروپا، یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های هواپیمایی اروپایی، به مقصد تل‌آویو بوده است. این اتفاق نه تنها یک تصمیم اقتصادی ساده نبود، بلکه نشانه‌ای از پیچیدگی بحران خاورمیانه و بازتاب آن در سطوح مختلف امنیتی، سیاسی، اقتصادی و روانی است. در این گزارش، به بررسی ریشه‌ها، بازتاب‌ها و پیامدهای این تصمیم و تأثیر آن بر بازارهای مالی، قیمت نفت و طلا، بازار ارز، سهام و اقتصاد گردشگری رژیم صهیونیستی می‌پردازیم.
خبر لغو پروازهای ایر اروپا توسط شبکه ۱۲ تلویزیون رژیم صهیونیستی منتشر شد. طبق این گزارش، ایر اروپا تمام پروازهای خود از مادرید به تل‌آویو را لغو کرده است. پیش از این، حدود ۲۰ شرکت بین‌المللی بزرگ از جمله لوفتهانزا، امارات، ترکیش ایرلاینز، ایزی‌جت و بریتیش ایرویز نیز تصمیم مشابهی گرفته بودند. علت این موج گسترده، تشدید ناامنی‌ها در اراضی اشغالی و هشدار رسمی نیروهای مسلح یمن بود. نیروهای انصارالله یمن، که به‌عنوان یکی از بازیگران مهم محور مقاومت شناخته می‌شوند، در بیانیه‌ای به شرکت‌های هواپیمایی خارجی هشدار داده بودند که از هرگونه پرواز به رژیم صهیونیستی خودداری کنند. این هشدار بی‌پشتوانه نبود؛ طی ماه‌های اخیر، حملات موشکی و پهپادی از سوی یمن به سمت اهداف رژیم صهیونیستی و حتی دریای سرخ افزایش یافته بود. بنابراین، شرکت‌های هواپیمایی که به‌طور معمول مسائل امنیتی را جدی می‌گیرند، تصمیم به تعلیق پروازها گرفتند.
بازتاب‌ها در رسانه‌ها
رسانه‌هایی مانند هاآرتص و یدیعوت آحرونوت این خبر را با لحن اضطراری پوشش دادند. آن‌ها هشدار دادند که قطع پروازها می‌تواند پیامدهای اقتصادی بزرگی داشته باشد؛ از ضربه به صنعت گردشگری گرفته تا کاهش سرمایه‌گذاری خارجی و کاهش ورود متخصصان بین‌المللی به کشور. همچنین تحلیلگران رژیم صهیونیستی تأکید داشتند که این رویداد ضربه‌ای روانی به مردم و سرمایه‌گذاران است، زیرا نشان می‌دهد حتی شرکت‌های غیرسیاسی نیز حاضر به پذیرش ریسک همکاری با رژیم صهیونیستی نیستند.
نیویورک تایمز، فایننشال تایمز و بی‌بی‌سی بیشتر به جنبه ژئوپلیتیک ماجرا پرداختند. تمرکز آن‌ها بر بین‌المللی شدن بحران و نقش یمن در معادلات منطقه بود. بسیاری از تحلیلگران هشدار دادند که اگر این روند ادامه یابد، نه تنها خطوط هوایی بلکه حمل‌ونقل دریایی و زنجیره تأمین جهانی نیز تحت‌تأثیر قرار خواهند گرفت.
رسانه‌هایی مانند الجزیره و المیادین با لحنی پیروزمندانه به استقبال این خبر رفتند. آن‌ها این تصمیم‌ها را نشانه قدرت و تأثیرگذاری محور مقاومت و عقب‌نشینی تدریجی بازیگران بین‌المللی از همکاری با رژیم صهیونیستی دانستند.
واکنش بازارهای مالی
سهام شرکت‌های هواپیمایی اروپایی و آمریکایی پس از انتشار خبر، کاهش چشمگیری داشت. برای مثال، سهام لوفتهانزا ۲.۵٪، ایزی‌جت ۵.۳٪ و ویز ایر ۶.۷٪ افت کردند. در آمریکا نیز دلتا، یونایتد و امریکن ایرلاینز بیش از ۵٪ سقوط داشتند. جالب اینجاست که سهام شرکت هواپیمایی رژیم صهیونیستی «ال‌عال» با رشد ۷٪ مواجه شد، زیرا به‌عنوان یکی از معدود خطوط باقی‌مانده، سهم بازار بیشتری به دست آورد. در صورت ادامه ناامنی‌ها، روند نزولی سهام شرکت‌های بین‌المللی ادامه خواهد داشت و خطوط هوایی داخلی رژیم صهیونیستی در کوتاه‌مدت منتفع خواهند شد؛ هرچند در بلندمدت آن‌ها نیز تحت فشار خواهند بود.
تنش‌های خاورمیانه، همواره محرکی برای افزایش قیمت نفت بوده‌اند. حمله به فرودگاه بن‌گوریون و تهدید مسیرهای حمل‌ونقل انرژی، نگرانی‌ها را در بازار بالا برد. اگرچه فعلاً قیمت نفت تغییر چشمگیری نداشته، اما تحلیلگران هشدار داده‌اند که با گسترش بحران، بهای نفت ممکن است به بالای ۹۰ یا حتی ۱۰۰ دلار در هر بشکه برسد. اگر درگیری‌ها به تنگه باب‌المندب یا کانال سوئز کشیده شود، بازار نفت جهانی با شوک جدی روبه‌رو خواهد شد و قیمت‌ها جهشی بالا خواهند رفت.
در زمان‌های بحران، سرمایه‌گذاران به سمت دارایی‌های امن مانند دلار آمریکا و فرانک سوئیس پناه می‌برند. این بار نیز همین اتفاق افتاد و شاهد افزایش ارزش این ارزها بودیم. همزمان، شکل (واحد پول رژیم صهیونیستی) تضعیف شد.
با ادامه بحران، دلار و فرانک تقویت می‌شوند و ارزهای بازارهای نوظهور، به‌ویژه در منطقه خاورمیانه، فشار زیادی را تجربه خواهند کرد. طلا همیشه پناهگاه امن سرمایه‌گذاران در زمان‌های بی‌ثباتی است. پس از انتشار اخبار، تقاضا برای طلا بالا رفت و قیمت‌ها افزایش یافت. ادامه بحران و گسترش درگیری‌ها احتمالاً باعث صعود بیشتر قیمت طلا خواهد شد؛ شاید حتی به بالای ۳۵۰۰ دلار در هر اونس برسد.
بخش گردشگری رژیم صهیونیستی که سالانه میلیاردها دلار درآمد ایجاد می‌کند، ضربه سنگینی خورده است. طبق آمارها، در ژانویه ۲۰۲۴ تنها ۵۸ هزار گردشگر وارد رژیم صهیونیستی شدند، در حالی که این رقم در ژانویه ۲۰۲۳ حدود ۲۵۷ هزار نفر بود. کاهش نزدیک به ۸۰٪، عملاً این صنعت را فلج کرده است. هتل‌ها، آژانس‌های گردشگری، راهنماها و کسب‌وکارهای وابسته به گردشگری در وضعیت بحرانی قرار دارند. اگر شرایط امنیتی بهبود نیابد، بازگشت گردشگران و احیای این صنعت سال‌ها زمان می‌برد. رژیم صهیونیستی برای جبران این وضعیت، ناچار به سرمایه‌گذاری در تبلیغات بین‌المللی، ارائه تخفیف‌ها و تضمین‌های امنیتی خواهد بود.
جمع‌بندی و چشم‌انداز کلی
تصمیم ایر اروپا و شرکت‌های بین‌المللی برای لغو پروازها، یک زنگ هشدار مهم برای رژیم صهیونیستی و منطقه بود. این تصمیم، تنها یک واکنش اقتصادی نیست؛ بلکه نشانه‌ای از تغییر موازنه قدرت و بین‌المللی شدن بحران است. از یک‌سو، شرکت‌های هواپیمایی و سرمایه‌گذاران جهانی نشان می‌دهند که نمی‌خواهند ریسک کنند. از سوی دیگر، بازیگرانی مانند یمن، حماس و حزب‌الله با اعمال فشارهای غیرمستقیم، توانسته‌اند بر تصمیم‌های بین‌المللی اثر بگذارند.
بازارهای مالی، ارز، نفت، طلا و گردشگری همگی از این بحران تأثیر پذیرفته‌اند. آینده به‌شدت وابسته به روند تحولات میدانی است: اگر درگیری‌ها مهار شوند، شاید بخشی از خسارات جبران‌پذیر باشند. اما اگر بحران گسترش یابد، اثرات آن نه‌تنها منطقه‌ای بلکه جهانی خواهد شد.