تورم در اردیبهشت‌ماه / کاهش شتاب در کنار استمرار فشار تورمی
به گزارش اقتصادروا، تازه‌ترین داده‌های مرکز آمار ایران از وضعیت تورم در اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۴، تصویری چندوجهی و پرجزئیات از روند تغییرات شاخص قیمت مصرف‌کننده ارائه می‌دهد؛ تصویری که در آن، هرچند از شتاب رشد تورم نقطه‌به‌نقطه اندکی کاسته شده، اما فشار قیمتی بر خانوارهای کشور، به‌ویژه در دهک‌های پایین درآمدی، همچنان محسوس و نگران‌کننده باقی مانده است.
در اردیبهشت‌ماه، شاخص قیمت مصرف‌کننده به عدد ۳۳۶.۹ رسید که نشان‌دهنده افزایش ۲.۷ درصدی نسبت به فروردین، ۳۸.۷ درصدی نسبت به اردیبهشت سال گذشته و رشد ۳۳.۹ درصدی در مقایسه با میانگین دوازده‌ماهه منتهی به این ماه در سال قبل است. کاهش ۰.۲ واحد درصدی تورم نقطه‌به‌نقطه نسبت به ماه گذشته، گرچه می‌تواند نشانه‌ای از آهسته‌تر شدن نسبی روند افزایش قیمت‌ها تلقی شود، اما سطح بالای آن همچنان از فشار سنگین معیشتی بر خانوارها حکایت دارد.
بر اساس داده‌های منتشرشده، گروه «کالاها و خدمات متفرقه» با ثبت تورم نقطه‌به‌نقطه ۴۷.۵ درصدی، در صدر گروه‌های پرتورم قرار گرفته است. پس از آن، گروه‌های «بهداشت و درمان» با ۴۵.۲ درصد و «خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها» با ۴۱.۵ درصد قرار دارند؛ موضوعی که به‌روشنی نشان می‌دهد اقلام مرتبط با معیشت و سلامت خانوارها بیشترین افزایش قیمت را تجربه کرده‌اند. در مقابل، بخش «ارتباطات» با ۲۶ درصد، کمترین رشد تورمی نقطه‌به‌نقطه را به ثبت رسانده است.
تورم ماهانه نیز در همین راستا، حاوی نکات قابل‌تأملی است. تورم در اردیبهشت‌ماه نسبت به فروردین، ۲.۷ درصد افزایش یافت. گروه خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات با رشد ۱.۱ درصدی، افزایشی نسبتاً ملایم‌تر را تجربه کرده‌اند؛ در حالی که گروه کالاهای غیرخوراکی و خدمات با افزایش ۳.۵ درصدی، نقش پررنگ‌تری در تورم ماهانه ایفا کرده‌اند. در این میان، گروه «بهداشت و درمان» با ثبت جهش ۱۲.۵ درصدی در یک‌ماهه، از نوسانات شدید و نگران‌کننده قیمتی در این حوزه حکایت دارد. همچنین گروه‌هایی نظیر «قند، شکر و شیرینی‌ها» با ۶.۲ درصد و «چای، قهوه و کاکائو» با ۶.۱ درصد، در زمره پرتورم‌ترین اقلام ماهانه قرار گرفته‌اند. در مقابل، گروه «سبزیجات و حبوبات» با افت ۵.۸ درصدی و «انواع گوشت قرمز و سفید» با کاهش ۰.۸ درصدی نسبت به فروردین ۱۴۰۴، روندی کاهشی را تجربه کرده‌اند.
تورم سالانه – که تصویری کلی‌تر از مسیر قیمتی اقتصاد ارائه می‌دهد – نیز به ۳۳.۹ درصد رسیده و نسبت به فروردین، ۰.۷ واحد درصد افزایش داشته است. سمنان، آذربایجان غربی، ایلام و اصفهان در صدر استان‌هایی قرار دارند که طی یک سال گذشته، بیشترین میزان رشد قیمت‌ها را تجربه کرده‌اند. سمنان به‌تنهایی با ۴ واحد درصد بالاتر از میانگین کشور، به عنوان پرتورم‌ترین استان شناخته شده است. در سوی مقابل، سیستان و بلوچستان با نرخ ۲۸.۹ درصد، کمترین تورم سالانه را ثبت کرده است.
از منظر توزیع تورم میان دهک‌های هزینه‌ای نیز، شکاف تورمی هرچند اندکی کاهش یافته، اما همچنان پابرجاست. نرخ تورم سالانه در اردیبهشت برای دهک دوم ۳۳.۱ درصد و برای دهک نهم ۳۴.۲ درصد اعلام شده که نشانگر فاصله‌ای ۱.۱ واحد درصدی میان این دو دهک است؛ فاصله‌ای که نسبت به ماه قبل، ۰.۳ واحد درصد کاهش یافته است. در تورم ماهانه گروه خوراکی‌ها، دهک اول کاهش ۰.۳ درصدی را تجربه کرده، در حالی که دهک دهم رشد ۱.۹ درصدی داشته است. با این حال، در بخش کالاهای غیرخوراکی و خدمات، تورم برای دهک‌های پایین‌تر حتی بالاتر از دهک‌های بالاتر گزارش شده است؛ به‌گونه‌ای که دهک اول ۳.۵ درصد و دهک دوم ۳.۹ درصد تورم ماهانه داشته‌اند، در حالی‌که این نرخ برای دهک دهم ۳.۳ درصد گزارش شده است.
آمارهای اردیبهشت‌ماه نشان می‌دهد که اگرچه شتاب رشد قیمت‌ها نسبت به ماه گذشته قدری کاهش یافته، اما سطح مطلق تورم – به‌ویژه در حوزه‌هایی مانند سلامت، خوراک و خدمات متفرقه – همچنان بسیار بالا بوده و شکاف درآمدی میان دهک‌ها نیز به‌طور معناداری باقی مانده است. این وضعیت، سیاست‌گذاران را در موقعیتی حساس قرار می‌دهد؛ وضعیتی که در آن، باید ضمن مدیریت انتظارات تورمی، تدابیر هدفمندی برای کاهش فشار هزینه‌ای بر اقشار کم‌درآمد اتخاذ شود. روندی که در صورت بی‌توجهی، می‌تواند به تشدید نابرابری اقتصادی و بروز پیامدهای اجتماعی نگران‌کننده‌تر منجر شود.