
تحولات اقتصادی جهانی در هفتهای که گذشت
به گزارش خبرنگار اقتصادرَوا، Manufacturing PMI یا شاخص تولیدی PMI چین، یکی از اخبار بسیار مهم و تأثیرگذار بر بازار ارز، بازار سهام و بازار طلا و نفت است. این تأثیرات به دلیل نقش حیاتی چین در مبادلات جهانی و تولید ناخالص داخلی بالای این کشور صورت میگیرد. این شاخص در روز دوشنبه 27 ژانویه منتشر شد و نتایج آن طبق پیشبینیها پیش نرفت. میزان این شاخص 50.1% بود، که حتی کمتر از مقدار قبلی خود (50.1%) آمده و به 49.1 رسید. این نشاندهنده ضعف در بخش تولید چین است که به معنای کاهش تولیدات این کشور میباشد. بر اساس گزارش رویترز در تاریخ 3 فوریه، این کاهش تولید به علت کاهش تقاضای چین و تهدید افزایش تعرفهها از سوی ایالات متحده بوده است. البته فایننشال تایمز اشاره کرده که این کاهش به دلیل افت فعالیتهای تولیدی در آستانه سال نو چینی است. این خبر به دلیل ایجاد نااطمینانی در بازار باعث کاهش ارزش یوان چین و افت بازار سهام آن شد.
از اثرات این خبر بر دلار میتوان گفت که به دلیل نااطمینانی ایجاد شده، ارزش دلار آمریکا به عنوان یک ارز امن میتواند افزایش یابد و تقاضا برای آن بالا رود. در مورد یورو باید گفت که این خبر تأثیر مستقیمی بر ارزش یورو ندارد. برای طلا نیز باید اشاره کرد که این خبر باعث افزایش تقاضا برای طلا به عنوان دارایی امن میشود و در نتیجه ارزش آن بالا میرود. به دلیل اینکه چین بزرگترین مصرفکننده نفت در جهان است، این خبر باعث کاهش تقاضا برای نفت شده و ارزش آن کاهش مییابد.
در سهشنبه 28 ژانویه ساعت 5:00، خبری درباره سفارشات کالاهای بادوام آمریکا منتشر شد که یکی از اخبار درجه دو آن روز محسوب میشد. پیشبینی میشد که سفارشات کالاهای بادوام ایالات متحده به 0.3% برسد و این میزان از کاهش 1.2 درصدی ماه گذشته بیشتر شود. اما در عمل، سفارشات با کاهش 2.2% به 276.1 میلیارد دلار رسید که ناشی از افت 7.4% در سفارشات تجهیزات حمل و نقل، به ویژه هواپیما و قطعات غیرنظامی بود. این کاهش نشاندهنده کاهش تقاضا و کندی در بخش تولید آمریکا است. این خبر میتواند نااطمینانی در بازار آمریکا و اقتصاد آن ایجاد کند و تأثیرات منفی بر ارزش دلار و سهام آمریکا داشته باشد. همچنین، به دلیل کاهش ارزش دلار، ارزش یورو در برابر دلار افزایش یافت. طلا نیز از این خبر بیتأثیر نبوده و با افزایش تقاضا به عنوان دارایی امن، ارزش آن افزایش مییابد. قیمت نفت نیز به دلیل کاهش تقاضا برای کالاهای مرتبط با حمل و نقل، با فشار نزولی روبهرو میشود و ممکن است رشد منفی را تجربه کند. البته به دلیل درجه دو بودن این خبر، تأثیر آن زیاد نیست.
رشد موجودی نفت خام آمریکا بیش از پیشبینیها
در روز چهارشنبه 29 ژانویه، خبری مبنی بر موجودی نفت خام ایالات متحده در ساعت 19 منتشر شد که این خبر نیز جزو اخبار درجه دو به شمار میرفت. در این گزارش، موجودی نفت خام آمریکا نسبت به پیشبینیها و رشد قبلی خود، افزایش چشمگیری داشت. در حالی که نرخ قبلی کاهش 1 میلیون بشکه موجودی را نشان میداد و پیشبینی کاهش 2.2 میلیون بشکه بود، نرخ اعلام شده به 3.5 میلیون بشکه رسید. این افزایش میتواند دلایل مختلفی داشته باشد. یکی از دلایل آن میتواند کاهش تقاضا برای نفت باشد و دلیل دیگر، افزایش تولید نفت است. اگر این افزایش موجودی به دلیل کاهش تقاضا باشد، ممکن است نگرانیهایی در مورد کند شدن رشد اقتصادی و کاهش تقاضای جهانی بوجود آید. اما اگر به دلیل تولید بیشتر باشد، این امر میتواند نشاندهنده قدرت آمریکا در تولید نفت باشد، اما در عین حال باعث عرضه زیاد در بازار و کاهش قیمت نفت خواهد شد. به نظر میرسد بیشتر تحلیلها این افزایش را ناشی از کاهش تقاضا بدانند، چرا که در خبر 28 ژانویه اشاره شده که آمریکا با کاهش تولید و تقاضا برای کالاهای بادوام مانند هواپیما روبهرو بوده است. تأثیر این خبر بر دلار آمریکا میتواند به این صورت باشد که با کاهش قیمت دلار روبهرو شویم، زیرا اگر افزایش موجودی ناشی از افزایش تولید باشد، عرضه زیاد نفت باعث کاهش قیمت جهانی آن میشود. اگر هم به دلیل کاهش تقاضا باشد، ممکن است انتظارات برای کاهش نرخ بهره از سوی بانک مرکزی بیشتر شود و در نتیجه ارزش دلار کاهش یابد. در برابر یورو، ممکن است این وضعیت عکس آن باشد و ارزش یورو در برابر دلار افزایش یابد، چرا که معمولاً کاهش قیمت نفت باعث کاهش هزینه واردات نفت برای کشورهای منطقه یورو میشود. برای طلا نیز که یک دارایی امن است، کاهش قیمت دلار میتواند منجر به کاهش تورم انتظاری شده و تقاضا برای طلا افزایش یابد. در مورد سهام، اگر افزایش موجودی به دلیل تولید بیشتر باشد، قیمت سهام مرتبط با انرژی افزایش خواهد یافت، اما اگر این افزایش به دلیل کاهش تقاضا باشد، ممکن است سهام آمریکا که مرتبط با مصرف و تولید هستند، تحت فشار نزولی قرار گیرند.
تطابق تصمیم فدرال رزرو با پیشبینیها
در روز چهارشنبه 29 ژانویه، خبری مهم درباره نرخ وجوه فدرال رزرو منتشر شد. در این گزارش، فدرال رزرو آمریکا نرخ وجوه فدرال را مطابق پیشبینیها و مقدار قبلی در 4.50% ثابت نگه داشت. این تصمیم در پی رشد پایدار اقتصادی، بازار کار قوی و تورم مداوم اتخاذ شد. فدرال رزرو پس از سه کاهش متوالی نرخ بهره در سال 2024، چرخه کاهش نرخ بهره را متوقف کرده است. همچنین پاول اعلام کرد که بانک مرکزی برای کاهش نرخ بهره عجلهای ندارد و این کاهشها را متوقف کرده تا پیشرفت بیشتر در زمینه تورم را ارزیابی کند. این تصمیم میتواند به پایداری اقتصادی کمک کرده و اطمینان در بازار ایجاد کند. تصمیم فدرال رزرو تأثیرات مثبتی بر ارزش دلار خواهد داشت، چرا که با نرخ بهرههای بالاتر، سرمایهگذاران به سمت دلار جذب میشوند. همچنین این تصمیم میتواند نشاندهنده ثبات و قدرت آمریکا باشد و بنابراین موجب تقویت ارزش دلار در برابر سایر ارزها خواهد شد. در مورد یورو، به دلیل افزایش ارزش دلار، ممکن است افت ارزش یورو را شاهد باشیم. همچنین، چون پایداری اقتصادی در بازار برقرار است، تقاضا برای طلا که یک دارایی امن است کاهش مییابد و در نتیجه قیمت آن کاهش مییابد. لازم به ذکر است که سرمایهگذاران به دنبال بازدهی بیشتر ممکن است به سمت اوراق قرضه بروند و این موضوع نیز میتواند باعث کاهش قیمت طلا شود. در نهایت، این تصمیم فدرال رزرو میتواند دو واکنش مختلف در بازار سهام ایجاد کند: یکی رشد سهام و دیگری رکود بازار که سرمایهگذاران به دنبال تصمیمات بعدی پاول خواهند بود. همچنین، با افزایش قیمت دلار، قیمت نفت نیز تحت تأثیر قرار گرفته و افزایش مییابد.
ارزش یورو کاهش مییابد؟
اولین خبر در روز پنجشنبه 30 ژانویه، مربوط به نرخ بازپرداختها برای یورو بود که ساعت 16:45 توسط بانک مرکزی اروپا منتشر شد. نرخ بازپرداختها مطابق پیشبینیها از 3.15% به 2.90% کاهش یافت که این چهارمین کاهش متوالی نرخ بهره توسط بانک مرکزی اروپا است. برای اولین بار از سال 2023، نرخ بهره به زیر 3% رسید. این تصمیم در شرایطی گرفته شد که تورم در منطقه یورو به سطح هدفگذاری شده نزدیک شده بود، و این به بانک مرکزی اروپا اجازه میدهد که به تدریج نرخ بهره را کاهش دهد. کاهش نرخ بهره میتواند منجر به کاهش ارزش یورو شود، چرا که نرخ بهره پایینتر جذابیت کمتری برای سرمایهگذاری ایجاد میکند و در نتیجه تقاضا برای یورو کاهش مییابد.
همانطور که میدانیم، رابطه دلار و یورو معمولاً رابطهای معکوس است و هر کدام در جهت مخالف حرکت میکنند. کاهش نرخ بهره و کاهش ارزش یورو موجب میشود که دلار آمریکا به عنوان یک دارایی امن مورد توجه قرار گیرد و برای سرمایهگذاران بازدهی بالاتری داشته باشد. این وضعیت حتی ممکن است موجب افزایش قیمت طلا نیز شود، چرا که بازدهی طلا در شرایطی که نرخ بهره پایین است، بیشتر از سرمایهگذاری در یورو خواهد بود. در خصوص بازار سهام، این وضعیت عکس عمل میکند. یعنی وقتی نرخ بهره پایین میآید، هزینههای وامگیری برای شرکتها کاهش مییابد و آنها به سرمایهگذاری بیشتر میپردازند که باعث افزایش ارزش سهام میشود. علاوه بر این، کاهش نرخ بهره در یورو موجب تقویت دلار و افزایش قیمت نفت خواهد شد، زیرا نفت به دلار مبادله میشود و این افزایش ارزش دلار باعث بالا رفتن قیمت نفت میشود.
کاهش نرخ رشد تولید ناخالص آمریکا در سهماهه چهارم
دومین خبر مربوط به پیشبینی تولید ناخالص داخلی بود که ساعت 17 منتشر شد. این خبر نیز یکی از اخبار مهم در این روز به شمار میرفت، چرا که اداره تحلیل اقتصادی ایالات متحده آمریکا گزارش اولیه تولید ناخالص داخلی را برای سهماهه چهارم سال 2024 منتشر کرد. طبق این گزارش، تولید ناخالص داخلی در سهماهه چهارم نسبت به سهماهه سوم که 3.1 درصد بود، کاهش یافت و به 2.3 درصد رسید، که این مقدار حتی از پیشبینی 2.7 درصدی نیز کمتر بود. این کاهش عمدتاً به دلیل افزایش هزینههای مصرفکننده و هزینههای دولتی بود که بخشی از آن با کاهش سرمایهگذاری جبران شد.
اگر بخواهیم تأثیر 2.3 درصد رشد را بر ارزش دلار بررسی کنیم، باید گفت که رشد تولید ناخالص داخلی معمولاً منجر به رشد اقتصادی میشود، و این رشد اقتصادی به نوبه خود به تقویت ارزش دلار کمک خواهد کرد. همچنین، رشد اقتصادی مثبت معمولاً موجب تقویت بازار سهام میشود، زیرا شرکتها ممکن است از افزایش تقاضا و سودآوری بهرهمند شوند. از طرف دیگر، به دلیل اینکه در این شرایط جذابیت برای سرمایهگذاری بیشتر میشود و اطمینان در اقتصاد افزایش مییابد، نگهداری طلا به عنوان دارایی امن ممکن است جذابیت خود را از دست دهد، که در نتیجه موجب کاهش ارزش طلا میشود. همچنین، نفت که به دلار وابسته است، در این شرایط افزایش قیمت خواهد داشت.
بهبود وضعیت بازار کار
سومین خبر این روز مربوط به مطالبات بیکاری بود که در ساعت 17 منتشر شد. وزارت کار ایالات متحده آمریکا گزارش داد که تعداد درخواستهای اولیه برای دریافت مزایای بیکاری در هفته منتهی به 25 ژانویه به 207 هزار نفر کاهش یافته است که این کاهش کمتر از پیشبینی بازار به میزان 224 هزار نفر بود و همچنین از مقدار قبلی که 223 هزار نفر بود نیز پایینتر آمد. این کاهش نشاندهنده کاهش اخراجها و ثبات بیشتر در بازار کار ایالات متحده آمریکا است. همچنین تعداد درخواستهای مکرر بیکاری به 185 هزار نفر کاهش یافته است که این موضوع نشاندهنده کاهش تعداد افرادی است که برای مدت طولانیتری بیکار هستند. این دادهها نشاندهنده ثبات و بهبود بازار کار ایالات متحده است که میتواند تأثیرات مثبتی بر اقتصاد و بازارهای مالی داشته باشد.
کاهش مطالبات بیکاری معمولاً نشاندهنده بهبود وضعیت بازار کار است که میتواند به تقویت دلار کمک کند. این کاهش به معنای افزایش اعتماد به اقتصاد آمریکا و احتمال ادامه سیاستهای پولی مناسب است و همچنین تمایل به سرمایهگذاری را افزایش میدهد که یکی از عوامل اصلی افزایش ارزش دلار است. طبق آنچه که پیشتر ذکر شد، این افزایش ارزش دلار باعث تضعیف یورو میشود. علاوه بر این، کاهش مطالبات بیکاری میتواند به کاهش قیمت طلا و تقویت بازار سهام منجر شود. همچنین به دلیل افزایش ارزش دلار و بهبود بازار کار، تقاضا برای نفت نیز افزایش خواهد یافت.
در روز دوشنبه 3 فوریه 2025، ساعت 18:30 خبر تولید ایالات متحده منتشر شد که از اخبار بسیار مهم محسوب میشد. شاخص مدیران خرید بخش تولیدی ایالات متحده که توسط موسسه مدیریت تأمین محاسبه میشود، از نرخ قبلی که برابر با پیشبینیها یعنی 49.3 بود، فراتر رفت و به نرخ 50.90 رسید که نشاندهنده رشد بخش تولیدی برای اولین بار در بیش از دو سال گذشته است. این افزایش شاخص میتواند منجر به تقویت بازار سهام بهویژه سهام بخش تولیدی شود. همچنین، سهام بخشهایی که مواد اولیه تولید میکنند نیز افزایش خواهند یافت که میتواند بر سهام مرتبط با این بخشها تأثیرگذار باشد.
تقاضا برای این بخش میتواند منجر به افزایش تقاضا برای مصرف انرژی شود و بر افزایش سهام این بخش نیز تأثیر گذارد. البته تعرفههایی که ترامپ بر کالاهای کانادایی، مکزیکی و چینی اعمال کرده است، میتواند قیمت مواد اولیه را افزایش دهد و زنجیره تأمین را مختل کند. با این حال، بهطور کلی، رشد اقتصادی و تأثیر مثبت آن بر بازار سهام موجب افزایش ارزش دلار خواهد شد و در نتیجه، ممکن است ارزش یورو کاهش یابد. همچنین، به دلیل تمایل به سرمایهگذاری، احتمالاً ارزش طلا کاهش خواهد یافت. همانطور که قبلاً ذکر شد، ارزش نفت نیز به دلیل وابستگی به تولید و رشد اقتصادی و افزایش ارزش دلار افزایش خواهد یافت.
گزارش از: مهدی شاه جلال الدین، کارشناس بازارهای مالی