نبرد بر سر استقلال پولی / فدرال‌رزرو زیر فشار دولت ترامپ؟
به گزارش خبرنگار اقتصادروا؛ درحالی‌که تنش‌ها میان نهادهای اقتصادی مستقل آمریکا و دولت جدید شدت گرفته، اظهارات اخیر جیمی دیمون، مدیرعامل بانک جی‌پی‌مورگان، درباره لزوم حفظ استقلال فدرال‌رزرو، واکنش تند دونالد ترامپ را به‌دنبال داشته است. این جدال جدید، نشانه‌ای آشکار از تقابل روزافزون میان جریان‌های تکنوکرات و سیاستمدارانی است که به‌دنبال اعمال نفوذ مستقیم بر نهاد سیاست‌گذار پولی آمریکا هستند؛ نبردی که می‌تواند پیامدهای گسترده‌ای برای اقتصاد ایالات متحده و ثبات بازارهای مالی جهانی به‌همراه داشته باشد.
جیمی دیمون در سخنرانی اخیر خود تأکید کرده است که فدرال‌رزرو باید از هرگونه فشار سیاسی در امان باشد و هشدار داده که اگر دولت بخواهد در تصمیمات پولی این نهاد مداخله کند، «بازارهای مالی شاهد افزایش نرخ‌های بهره و تشدید نوسانات خواهند بود». او استقلال بانک مرکزی را «ستون اعتماد بازار» توصیف کرده و گفته اگر این اصل خدشه‌دار شود، سرمایه‌گذاران با دیدی بدبینانه‌تر به بازار نگاه خواهند کرد.
این هشدار با واکنش سریع ترامپ مواجه شد. او در گردهمایی انتخاباتی اخیر خود، بدون نام بردن مستقیم از دیمون، گفت: «بعضی از این بانکداران فکر می‌کنن رئیس‌جمهورن… وقتشه بفهمن کی تصمیم نهایی رو می‌گیره». این جمله به‌وضوح پاسخی تلویحی و تهدیدآمیز تلقی شد که نه‌تنها از احتمال افزایش دخالت دولت در سیاست‌های پولی حکایت دارد، بلکه تنش میان دولت و مدیران وال‌استریت را به سطحی تازه رسانده است.
نشانه‌های یک رویارویی تمام‌عیار
دیمون تنها چهره‌ای نیست که زنگ خطر را به صدا درآورده است. در ماه‌های اخیر، نگرانی از دخالت کاخ سفید در روند تصمیم‌گیری فدرال‌رزرو به‌ویژه پس از تهدیدات لفظی مکرر ترامپ علیه جروم پاول، رئیس فعلی این نهاد، شدت گرفته است. زمزمه‌هایی از فشار برای کناره‌گیری پاول، زیر سؤال بردن هزینه‌های ساخت‌وساز ساختمان فدرال‌رزرو و تهدید به تغییر ساختار آن، همگی نشانه‌هایی از این جدال عمیق هستند.
در ساختار سیاسی آمریکا، فدرال‌رزرو از استقلال قانونی برخوردار است و رؤسای‌جمهور حق ندارند به‌صورت مستقیم در سیاست‌های نرخ بهره، ترازنامه یا مسیر سیاست پولی این نهاد دخالت کنند. اما تجربه سال‌های گذشته نشان داده که این استقلال، به‌خصوص در دولت‌هایی با گرایش پوپولیستی، در معرض تهدید قرار می‌گیرد؛ و در صورت نقض این اصل، تبعات آن فراتر از مرزهای ایالات متحده گسترش خواهد یافت.
تأثیر بر بازارهای مالی و اعتماد جهانی
بازارها به‌دقت تحولات اخیر را زیر نظر دارند. در روزهایی که سخنان دیمون و پاسخ ترامپ منتشر شد، بازدهی اوراق خزانه‌داری ۱۰ ساله آمریکا افزایش یافت؛ نشانه‌ای از افزایش نگرانی نسبت به ثبات سیاست پولی. بهای طلا به‌عنوان دارایی امن رشد کرد و شاخص‌های سهام با نوسانات مقطعی مواجه شدند.
سرمایه‌گذاران بیم آن دارند که در صورت از بین رفتن استقلال فدرال‌رزرو، سیاست‌های پولی تابع ملاحظات سیاسی کوتاه‌مدت شوند؛ مسأله‌ای که در گذشته در اقتصادهایی چون ترکیه و آرژانتین باعث جهش تورم، کاهش ارزش پول ملی و بی‌ثباتی مالی شده است.
همچنین، کاهش اعتماد به تصمیمات فدرال‌رزرو می‌تواند موقعیت دلار را در بازار جهانی تضعیف کند. صندوق‌های سرمایه‌گذاری، بانک‌های مرکزی و سرمایه‌گذاران بین‌المللی ممکن است تمایل کمتری به نگهداری دارایی‌های دلاری داشته باشند، و این مسأله فشار بیشتری بر جایگاه اقتصادی آمریکا در نظام پولی بین‌الملل وارد خواهد کرد.
آزمونی برای سیاست‌گذاری در دوران ترامپ دوم؟
در آستانه دور دوم ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ، این تقابل میان تیم اقتصادی کاخ سفید و نهادهای مستقل از جمله فدرال‌رزرو می‌تواند شکل جدیدی به خود بگیرد. پرسش مهم آن است که آیا این تهدیدها صرفاً ابزار فشار برای رسیدن به اهداف خاص هستند، یا آغازگر روندی هستند که می‌تواند ساختار نظام پولی آمریکا را دگرگون کند؟
در حالی که بازارها به‌دنبال نشانه‌هایی از تداوم سیاست‌های علمی و مستقل هستند، ترامپ آشکارا به‌دنبال بازتعریف نقش دولت در کنترل جریان پول و نرخ بهره است. نتیجه این رویارویی، نه‌تنها آینده فدرال‌رزرو را تعیین می‌کند، بلکه سمت‌وسوی سیاست اقتصادی آمریکا در سال‌های پیش‌رو را نیز ترسیم خواهد کرد.
گزارش از: بهنام مهری حسینی، کارشناس بازار های مالی