به گزارش اقتصادرَوا، چین می‌خواهد ایالات متحده به‌عنوان بخشی از یک توافق تجاری، محدودیت‌های صادراتی بر یک مؤلفه حیاتی برای تراشه‌های هوش مصنوعی را کاهش دهد؛ اقدامی که احتمالاً پیش از نشست میان دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا و شی جین‌پینگ، رئیس‌جمهور چین، انجام شود.

مقام‌های چینی به کارشناسانی در واشنگتن گفته‌اند که پکن از دولت ترامپ خواسته است تا محدودیت‌های صادراتی بر تراشه‌های حافظه با پهنای باند بالا (High Bandwidth Memory یا HBM - نوعی حافظه فوق‌سریع که برای پردازش حجم عظیم داده‌ها در تراشه‌های هوش مصنوعی و ابررایانه‌ها استفاده می‌شود) را کاهش دهد. این خبر را چندین منبع آگاه تأیید کرده‌اند.

اسکات بسنت، وزیر خزانه‌داری آمریکا، طی سه ماه گذشته سه دور مذاکره تجاری با چین انجام داده است. یک منبع گفته است که تیم چینی به ریاست «هه لی‌فِنگ»، معاون نخست‌وزیر، در برخی از این مذاکرات مسئله HBM را مطرح کرده است. وزارت خزانه‌داری آمریکا از اظهارنظر خودداری کرد.

در آستانه ضرب‌الاجل ۱۲ اوت برای دستیابی به توافق تجاری میان آمریکا و چین و جلوگیری از اعمال مجدد تعرفه‌های سنگین، هاوارد لوتنیک، وزیر بازرگانی آمریکا این هفته اعلام کرد که دولت احتمالاً آتش‌بس فعلی را به مدت ۹۰ روز دیگر تمدید خواهد کرد.

پکن از زمان اعلام محدودیت‌های صادراتی توسط جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا، در سال ۲۰۲۲ برای ضربه زدن به تلاش‌های چین در خرید یا ساخت تراشه‌های پیشرفته هوش مصنوعی، خشمگین است. در سال ۲۰۲۴، بایدن صادرات HBM به چین را ممنوع کرد تا فعالیت‌های هواوی و شرکت تولید نیمه‌رساناهای بین‌المللی چین (Semiconductor Manufacturing International Corporation یا SMIC - بزرگ‌ترین تولیدکننده تراشه در چین) را محدود کند.

در ماه‌های اخیر تمرکز بر محدودیت صادرات به چین بیشتر روی تراشه H20 بوده است؛ تراشه‌ای که انویدیا (Nvidia - شرکت پیشرو آمریکایی در طراحی تراشه‌های گرافیکی و هوش مصنوعی) برای بازار چین طراحی کرد، پس از آنکه بایدن صادرات تراشه‌های پیشرفته‌تر را ممنوع کرد. فایننشال تایمز گزارش داد که آمریکا روز جمعه پس از دیدار جنسن هوانگ، مدیرعامل انویدیا با ترامپ، مجوز صادرات H20 را صادر کرد.

اما منابع آگاه گفته‌اند که چین بیشتر نگران محدودیت‌های HBM است، زیرا این محدودیت‌ها توانایی شرکت‌های چینی - از جمله هواوی - را برای توسعه تراشه‌های بومی هوش مصنوعی به شدت محدود می‌کند.

فشارهای اخیر چین در این زمینه، نگرانی‌هایی را در واشنگتن برانگیخته است، زیرا نشانه‌هایی وجود دارد که ترامپ برای دستیابی به نشست با شی، مایل است این محدودیت‌ها را کاهش دهد.

فایننشال تایمز ماه گذشته گزارش داد که به وزارت بازرگانی آمریکا دستور داده شده تا اعمال محدودیت‌های جدید صادراتی علیه چین را متوقف کند. برخی مقام‌ها پس از آنکه ترامپ در ماه ژوئیه ممنوعیت فروش H20 را لغو کرد، بیش از پیش نگران شدند.

«گِرِگوری آلن»، کارشناس هوش مصنوعی در اندیشکده مرکز مطالعات راهبردی و بین‌المللی (CSIS - یک اندیشکده مهم در واشنگتن)، گفت که HBM برای ساخت تراشه‌های پیشرفته هوش مصنوعی حیاتی است و تقریباً نیمی از ارزش این تراشه‌ها را تشکیل می‌دهد. او افزود: «گفتن اینکه باید فروش HBM پیشرفته به چین را آزاد کنیم، دقیقاً معادل این است که بگوییم باید به هواوی کمک کنیم تا تراشه‌های هوش مصنوعی بهتری بسازد و جایگزین انویدیا شود.»

یک منبع آگاه از مباحثات دولت آمریکا درباره HBM گفت که دولت بایدن به این نتیجه رسید که محدودیت صادراتی بر تراشه‌های HBM «بزرگ‌ترین مانع» برای توانایی چین در تولید انبوه تراشه‌های هوش مصنوعی است.

او افزود: «لغو این محدودیت‌ها هدیه‌ای به هواوی و SMIC خواهد بود و می‌تواند سیلی از تولید میلیون‌ها تراشه هوش مصنوعی در سال را در چین به راه بیندازد و همچنین باعث می‌شود همین مقدار کم HBM موجود، به جای استفاده فروخته شدن در آمریکا، به چین برود. این دقیقاً همان دلیلی است که چین خواستار لغو محدودیت‌هاست و همان دلیلی است که چرا نباید این موضوع اصلاً وارد مذاکرات بشود.»

یک منبع دیگر گفته چین برای ساخت تراشه‌های هوش مصنوعی خودش، HBM (حافظه با پهنای باند بالا) را لازم دارد تا آن را همراه و یکپارچه با بخش منطقی تراشه بسته‌بندی کند (بخش «منطقی» یا logic component همان قسمت پردازنده اصلی تراشه است که محاسبات را انجام می‌دهد (مثل مغز تراشه)، در حالی که HBM بخش حافظة پرسرعت آن است)؛ تراشه‌هایی که شرکت چینی سوف‌گو (SophGo) به طور مشکوک و برخلاف قوانین آمریکا از شرکت تایوانی تی‌اس‌ام‌سی (TSMC - بزرگ‌ترین تولیدکننده قراردادی تراشه در جهان) به دست آورده است. او گفت HBM یک «گلوگاه بزرگ» محسوب می‌شود، زیرا تراشه‌های حافظه بخش حیاتی تراشه‌های هوش مصنوعی هستند که بخش‌های حافظه (memory) و منطق (logic) را با هم ترکیب می‌کنند.

سفارت چین در آمریکا از اظهارنظر درباره مسئله HBM خودداری کرد، اما گفت که ایالات متحده «در حال سوءاستفاده از محدودیت‌های صادراتی برای سرکوب چین است و به‌شدت به حقوق قانونی شرکت‌های چینی آسیب می‌زند.»

با افزایش نگرانی‌ها در واشنگتن مبنی بر اینکه ترامپ ممکن است برای دستیابی به یک توافق تجاری محدودیت‌ها را کاهش دهد، توجه‌ها بار دیگر به انویدیا جلب شده است؛ زیرا این شرکت در چین تراشه‌های گرافیکی مخصوص بازی می‌فروشد که برخی گروه‌ها آن‌ها را برای کاربردهای هوش مصنوعی بازاریابی می‌کنند.

شرکت‌های چینی دو تراشه گرافیکی مخصوص بازی - مدل‌های RTX 4090D و RTX 5090D - را برای استفاده در هوش مصنوعی تبلیغ می‌کنند. انویدیا این تراشه‌ها را برای هوش مصنوعی بازاریابی نمی‌کند. این رویداد پس از گزارش فایننشال تایمز رخ داد که نشان می‌داد قاچاق باعث شده گروه‌های چینی در سه‌ماهه دوم سال، یک میلیارد دلار تراشه پیشرفته هوش مصنوعی انویدیا به دست آورند. در آن زمان، انویدیا گفت: «تلاش برای سرهم‌بندی مراکز داده با محصولات قاچاق، هم از نظر فنی و هم اقتصادی راه به جایی نمی‌برد.»

«جان مولینار»، رئیس کارگروه امور چین در مجلس نمایندگان آمریکا، به فایننشال تایمز گفت که انویدیا و اداره صنعت و امنیت وزارت بازرگانی آمریکا (BIS - نهادی که بر اجرای قوانین صادراتی و محدودیت‌ها نظارت دارد) باید اقدامات بیشتری انجام دهند.

او افزود: «گزارش‌های اخیر، گستره عظیم قاچاق تراشه‌های پیشرفته هوش مصنوعی توسط چین را نشان داده است. اکنون شاهد هستیم که چین تراشه‌های مخصوص بازی - که معمولاً شامل محدودیت‌های صادراتی نمی‌شوند - را برای آموزش مدل‌های پیشرفته هوش مصنوعی به کار می‌گیرد. گستره و صراحت این فعالیت‌ها نشان می‌دهد که BIS و انویدیا باید اقدام جدی‌تری انجام دهند. انویدیا باید دقت بیشتری در بررسی مشتریان خود به خرج دهد و BIS نیز باید اجرای قوانین را تشدید کند.»

انویدیا گفت که دولت آمریکا «به طور صریح تأیید کرده است که کارت‌های گرافیکی مخصوص بازی ما که در چین فروخته می‌شوند، نیاز به مجوز ندارند.» این شرکت افزود: «محصولات مخصوص بازی ما برای گیمرها و مصرف‌کنندگان عادی طراحی، تولید و بازاریابی شده و در چارچوب قوانین صادراتی آمریکا فروخته می‌شوند.»

انویدیا همچنین گفت که مصرف‌کنندگان عادی هر سال میلیون‌ها کارت گرافیک برای بازی، کارهای دانشگاهی و استفاده شخصی می‌خرند و «استفاده از کارت‌های مخصوص بازی برای ساخت خوشه‌های پردازشی مراکز داده جهت هوش مصنوعی، راهکار عملی و پایداری نیست.»

گزارش از: امیرحسین مستقل، کارشناس اقتصادی