ارزیابی سیاست جدید ارزی موضوع گفتگوی ویژه خبری جمعه شب شبکه خبر بود. در این برنامه با حضور کارشناسان اقتصادی، شرایط ارزی کشور و راهکار‌های برون رفت از نوسانات ارزی بررسی شد.

سوال: نرخ ارز یکی از کلیدی‌ترین متغیر‌های اقتصاد ایران است که تغییرات و نوساناتش می‌تواند تمام ارکان اقتصادی و متغیر‌ها را تحت تاثیر قرار دهد نظام ارزی ما شناور مدیریت شده است بنابراین ما نباید تعدد نرخ ارز داشته باشیم، اما با این موضوع مواجه هستیم. اخیرا هم بانک مرکزی بازار ارز تجاری را راه اندازی کرده که جانشین سامانه نیما شده و چند مدتی است از فعالیت این بازار می‌گذرد قرار نبود با راه‌اندازی این سامانه نرخ ارز در بازار آزاد افزایش پیدا کند، اما این اتفاق افتاده. امشب می‌خواهیم ببینیم که ارتباط بین بازار‌های ارزمان در ابتدا چگونه است، کارکرد این بازار ارز تجاری به چه صورت است و تبعات تغییرات نرخ ارز با توجه به پیش بینی‌هایی که می‌شود برای اقتصاد ایران چگونه است. آقای شاکری آخرین بار خاطرم است که شما فرموده بودید بین این نرخ کشف شده در بازار ارز تجاری و نرخ بازار آزاد ارتباطی نیست و این بازار صرفا گامی است به سوی اصلاح ساختار ارزی کشور، هنوز هم بر اعتقاد خودتان هستید؟

مجید شاکری کارشناس حوزه ارز: بله عرایض من دو قسمت است اول توضیح می‌دهم که بازار ارز تجاری و بازار توافقی چیست و چه فرض‌هایی دارد، بازار ارز تجاری حاصل یک زحمت ۲ ساله است یک دو امدادی مابین دولت سیزدهم و دولت چهاردهم است و نکاتی که من عرض می‌کنم نکاتی است که بر اساس آن این بازار ساخته شده قطعا اگر همراهی رئیس جمهور محترم و سایر ارکان دولت چهاردهم نبود این دو امدادی به جایی نمی‌رسید، اما در نهایت من روی نکاتی که این بازار بر اساس آن ساخته شده تاکید می‌کنم، نکته اول این که ما این درک را داریم که ارز تک نرخی نه مطلوب است و نه ممکن به این معنا که ما ناچاریم سرمایه بسته‌ای داشته باشیم حتی اگر تحریم هم نبودیم ناچار بودیم این طور باشد و خود به خود ما دو نرخ داریم یکی نرخ بازار آزاد و یکی نرخ بازار رسمی، نکته دوم این که رانت اساسا نمی‌تواند هدف سیاست گذاری قرار گیرد یعنی حذف رانت هدف مناسبی برای سیاست گذاری نیست، چون اولا اگر این طور باشد باید به ترتیب رانت‌ها را از بزرگ به کوچک مرتب کنید اول از بزرگ‌تر‌ها شروع کنید و در ثانی آن جایی در درجه اول رانت مهم است که اثر مستقیم روی کارآیی سیاست‌های اقتصادی شما داشته باشد در این معنا تنها رانتی که در بازار ارز وجود دارد رانت ریالی تفاوت ما بین مثلا نرخ رسمی و نرخ آزاد نیست بلکه خیلی مهمتر از آن رانت ارزی موجود در ساختار ارزی غیررسمی ما است، ما بین ارز ترجیحی به معنی ارز ترجیحی که برای کالا‌های اساسی داده می‌شود به معنی ۴۲۰۰ و ۲۸۵۰۰ و ارز نیمایی تفاوت مهمی وجود دارد و نکته سوم این است که ساختار به اندازه نرخ مهم است معمولا افراد در مورد نرخ با هم حرف می‌زنند در حالی که ساختار بازار، این که شما صاحب یک ساختار رسمی پرداخت باشید و آن به شما ابزار‌های سیاست گذاری بدهد به مراتب از نرخ مهم‌تر است؛ و نکته چهارم چیزی به اسم بازار ارز بدون حضور بانک مرکزی متولد نمی‌شود اساسا این جمله که نرخ ارز را به بازار بسپاریم یا به بازار نسپاریم بی معنا است بدون حضور بانک مرکزی به دلیل این که یک طرف ترازنامه این بازار همیشه خالی می‌ماند به خصوص برای ارز‌هایی که در پایین رده پولی جهانی هستند این ایده که ما به بازار می‌سپاریم بدون حضور بانک مرکزی بازاری با نرخ پیوسته ایجاد نمی‌شود.