به گزارش خبرنگار اقتصادروا؛ بازار سرمایه تهران روز شنبه ۸ شهریور ۱۴۰۴، تحت فشار شتابان فروش و افزایش عدم قطعیت سیاسی بسته شد؛ شاخص کل با افت ۳۵,۳۴۴ واحد (معادل حدود ۱.۴۵٪) تا سطح ۲,۳۹۵,۶۹۴ واحد عقب‌نشینی کرد و شاخص هم‌وزن نیز حدود ۷,۰۸۲ واحد کاهش یافت و روی پله ۷۵۳,۸۴۶ واحدی ایستاد. تعداد نمادهای مثبت در تابلو تنها 58 نماد و نمادهای منفی 559 نماد ثبت شد که نشان‌دهنده گستردگی فروش در بازار است. ارزش معاملات خردِ بازار نیز، به حدود 6 هزار میلیارد تومان رسید.

عملکرد نمادها و صنایع نشان داد فشار فروش و افت قیمت، بیشترین اثر را از سوی نمادهای بزرگ گروه‌های فلزی و پالایشی داشت؛ نمادهایی مثل «فارس» و «فملی» را به‌عنوان بیشترین مؤثران منفی در افت شاخص در صدر نشستند. این در حالی است که برخی نمادهای فلزی کوچک‌تر در نیمه پایانی معاملات از زیان جلو افتادند. این الگوی پراکندگی منفی، افت شاخص کل همراه با کاهش هم‌وزن و سهم بیشتر نمادهای بزرگ در فشار فروش، نشان می‌دهد اصلی ‌ترینِ رانش امروز بازار ناشی از خروج تقاضا از نمادهای بنیادینِ سنگین بوده است که پی بردن به علت آن دور از دسترس نیست. آغاز فرایند فعالسازی مکانیسم ماشه و شروع موج جدیدی از نا اطمینانی و غلظت یافتن تیرگی پیش روی سهامداران است.

گزارش ها تحلیلی نشان می‌دهد که خالص ورود پول حقیقی به بازار سهام در حدود 386 میلیارد تومان برآورد شده است و در همین حال صندوق‌های سهامی و صندوق‌های مبتنی بر طلا بیشترین سهم ورود پول حقیقی را به خود اختصاص دادند. رقم ورود پول حقیقی به صندوق‌های سهامی حدود ۵۶۸ میلیارد تومان و ورود به صندوق‌های اهرمی حدود ۴۴۳ میلیارد تومان گزارش شده است، که نشان‌دهنده جابجایی تقاضا از سهام مستقیم به سمت نهادهای سرمایه‌گذاری قابل معامله (ETF) و ابزارهای اهرمی است.

عامل مؤثر روانی-سیاسی که امروز به‌وضوح در بازار نقش‌آفرینی کرد، خبر مربوط به تلاش سه کشور اروپایی برای فعال‌کردن مکانیسم «اسنپ‌بک / ماشه» و بازگشت احتمالی قطعنامه‌های پیشین به دستور کار شورای امنیت بود؛ روند حقوقی این مکانیزم عملاً فرآیندی ۳۰ روزه را فعال کرده و همین نکته، عدم قطعیت قابل‌توجهی برای آینده مبادلات خارجی، تجارت و دسترسی به بازارهای بین‌المللی ایجاد کرده است. تحلیلگران، عدم قطعیت بین فضای سیاسی-دیپلماتیک و هزینه ریسک سرمایه‌گذاری در بازارهای نوظهور را عامل تشدید خروج از دارایی‌های پرریسک می‌دانند؛ علاوه بر این مواضع و بیانیه‌های کشورهای ثالث (از جمله مواضع پشتیبانی یا مخالفت روسیه و چین) می‌تواند مسیر تصمیم‌گیری شورای امنیت را متأثر سازد و لذا بازارها هر روز تا روشن شدن تکلیف این فرآیند حساس خواهند ماند.

هم‌زمان با فشار فروش در سهام پایه، صندوق‌های طلا و ETF‌های مبتنی بر سکه و طلای فیزیکی امروز عملکرد مثبت و چشمگیری داشتند؛ سبزپوشی اکثریت صندوق‌های طلا و ثبت ورود پول حقیقی به این صندوق‌ها به وضوح دیده شد که با توجه به رشد اونس جهانی و تقویت نرخ دلار، سرمایه‌گذاران خرد به‌دنبال پوشش ریسک ارزی و تورمی به سوی دارایی‌های مبتنی بر طلا آمده‌اند. این هم‌جهتیِ افزایش قیمت طلا و خروج نسبی پول از سهام بزرگ، الگوی «پناه‌گیری به دارایی‌های محافظتی» را در کوتاه‌مدت تقویت می‌کند.

در نهایت معاملات امروز ترکیبی از فروش گسترده در نمادهای بزرگ، ورود هدفمند حقیقی‌ها به صندوق‌های سهامی، اهرمی و طلایی، و بالا رفتن حساسیت بازار نسبت به شوک‌های سیاسی خارجی بود؛ داده‌های روزانه نشان می‌دهد که اگر روند عدم قطعیت سیاسی ادامه یابد، بازار احتمالاً در روزهای آتی هم نوسان و فشار نزولی را تجربه خواهد کرد و بالعکس نشانگرهای ورود پول حقیقی و تقاضای سمت صندوق‌ها می‌تواند به‌عنوان شاخصِ کوتاه‌مدت برای بازگشت نسبی تقاضا عمل کند. برای رصد اوضاعِ پیشِ‌رو مهم است که بازار نرخ دلار، قیمت جهانی اونس طلا، و پیشرفتِ فرآیند ۳۰ روزه مرتبط با مکانیسم ماشه را دنبال کند.

گزارش از: متین محلاتی، کارشناس اقتصادی