به گزارش خبرنگار اقتصادروا؛ امروز یکشنبه، بازار سرمایه تهران فضایی متفاوت و پرنشاط را تجربه کرد؛ شاخص‌های اصلی بورس با جهش همراه شدند و موجی از خوش‌بینی و افزایش تقاضا در معاملات شکل گرفت. شاخص کل بورس در پایان دادوستدها با افزایشی بیش از ۴۶ هزار واحدی به سطح تقریبی دو میلیون و ششصد و هفتاد و شش هزار واحد رسید. این رشد قابل توجه، در کنار افزایش چشمگیر شاخص هم‌وزن – که حدود هشت هزار واحد بالا آمد و در محدوده ۸۰۲ هزار واحد متوقف شد – نشان داد که نه تنها سهام بزرگ بازار بلکه نمادهای کوچک‌تر نیز در مدار مثبت قرار گرفتند. در میان شرکت‌های اثرگذار، سهام صنایع پتروشیمی خلیج فارس، ملی صنایع مس ایران و فولاد مبارکه اصفهان بیشترین نقش را در تقویت شاخص‌ها ایفا کردند و عملاً موتور اصلی رشد بازار بودند.

یکی از مهم‌ترین عوامل تقویت‌کننده امروز، جریان ورود نقدینگی حقیقی به بازار بود. برآوردها نشان می‌دهد که حدود ۳۹۶ میلیارد تومان پول حقیقی وارد چرخه معاملات شد. این رقم به‌خوبی نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاران خرد، با وجود ریسک‌های بیرونی و تردیدهای موجود، سمت خرید سنگینی داشتند و اعتماد نسبی به بازار بازگشته است. همزمان گزارش‌هایی از ورود سرمایه‌های کلان‌تر یا همان «پول هوشمند» به بازار منتشر شد که حجم آن بالای هزار میلیارد تومان برآورد می‌شود. ترکیب این دو جریان – سرمایه خرد و سرمایه بزرگ – به‌روشنی بیانگر آن است که امروز هم معامله‌گران جزء و هم بازیگران نهادی نگاه مثبتی به روند بازار داشتند.

در کنار ورود نقدینگی، ارزش کل معاملات خرد نیز جهش محسوسی را ثبت کرد. داده‌ها نشان می‌دهد که ارزش معاملات خرد از مرز شش هزار میلیارد تومان عبور کرده است؛ عددی که به‌طور سنتی نشانه‌ای از رونق معاملات و گردش بالای نقدینگی به‌ویژه در گروه‌های پیشرو بازار تلقی می‌شود. حجم بالای مبادلات در صنایع بزرگ و پرتقاضا مانند فلزات، پتروشیمی‌ها و بانکی‌ها، مؤید همین وضعیت بود و به شکل‌گیری جو مثبت در کلیت بازار کمک کرد.

با این حال، جریان امروز بازار تنها به عوامل مالی و نقدینگی محدود نبود. اخبار و تحولات بیرونی نیز نقش مؤثری در شکل‌دهی رفتار معامله‌گران داشتند. نخستین موضوع داغ، مسأله عرضه خودرو در بورس کالا بود؛ بحثی که در هفته‌های اخیر به محل اختلاف میان وزارت صمت و نهادهای ناظر تبدیل شده است. خبرهایی درباره مخالفت یا تعلیق عرضه خودرو موجب شد گروه خودرویی با نوسانات مقطعی روبه‌رو شود. سرمایه‌گذاران در این صنعت، به دلیل عدم قطعیت در سودآوری آینده و نامشخص بودن سیاست دولت، دچار تردید شدند و بخشی از تقاضا در این گروه عملاً قفل شد. این اتفاق نشان داد که هنوز هم بازار سهام در ایران به‌شدت وابسته به تصمیم‌های دولتی و سیاست‌گذاری‌های بخشی است.

عامل دوم، تحولات ژئوپولیتیک منطقه‌ای و بین‌المللی بود. گمانه‌زنی‌ها درباره احتمال از سرگیری مذاکرات هسته‌ای و همزمان نگرانی‌ها نسبت به تشدید تنش‌ها یا درگیری احتمالی میان ایران و اسرائیل، بر فضای ذهنی بازار سایه انداخت. تغییرات قیمت جهانی نفت و جابه‌جایی تقاضا میان دارایی‌های امن مانند طلا و ارز نیز به این فضا دامن زد. همین موضوع باعث شد برخی سرمایه‌گذاران محلی به بازنگری در پرتفوی خود بپردازند و بخشی از دارایی‌هایشان را به سمت صندوق‌های مبتنی بر طلا یا ابزارهای پوشش ریسک منتقل کنند.

صندوق‌های طلا امروز یکی از کانون‌های مهم جذب نقدینگی بودند. تقاضای قابل توجهی به سمت صندوق‌های سرمایه‌گذاری طلا و گواهی‌های آتی این صندوق‌ها سرازیر شد. این روند هم‌زمان با افزایش حجم و ارزش معاملات در این ابزارها بود. علت اصلی این توجه مضاعف، نوسان قیمت طلای داخلی در سطوح بالا بود. قیمت هر گرم طلای ۱۸ عیار در بازار آزاد در محدوده ۸.۴ تا ۸.۵ میلیون تومان نوسان داشت و همین سطح بالا انگیزه سرمایه‌گذاران را برای ورود به صندوق‌های طلا تقویت کرد.

تصویر کلی از بازار امروز را می‌توان بازگشت تقاضا و افزایش اعتماد لحظه‌ای توصیف کرد. ورود پول حقیقی، تقویت ارزش معاملات خرد، و حضور پررنگ سرمایه‌گذاران بزرگ‌تر، همه مؤید فضایی مثبت در بازار بودند. با این حال، نوسان‌های بخش خودرویی و تمایل به سرمایه‌گذاری در دارایی‌های امن نشان داد که سایه ریسک‌های خبری همچنان پابرجاست. به بیان دیگر، هرچند بازار امروز سبزپوش بود و نماگرها در سطوح بالاتر تثبیت شدند، اما این خوش‌بینی به شدت به شرایط محیطی وابسته است.

اگر خبرها در خصوص عرضه خودرو در بورس کالا به سمت شفافیت و تثبیت پیش برود و همزمان مسیر مذاکرات یا تحولات منطقه‌ای به‌گونه‌ای رقم بخورد که سطح تنش‌ها کاهش یابد، می‌توان انتظار داشت جریان نقدینگی همچنان در بازار سهام باقی بماند و روند صعودی شاخص‌ها تداوم یابد. در چنین سناریویی، ترکیب ورود سرمایه‌های خرد و کلان می‌تواند به تثبیت بازار و حتی صعود تدریجی به سطوح بالاتر منجر شود.

اما در نقطه مقابل، هرگونه تشدید ناگهانی در ریسک‌های ژئوپولیتیک یا اتخاذ تصمیم‌های غیرمنتظره در صنایع حساس، می‌تواند موجب چرخش سریع نقدینگی از سهام به سمت دارایی‌های امن شود. تجربه‌های گذشته نشان داده که بازار سرمایه ایران به‌طور ویژه نسبت به شوک‌های سیاسی و اقتصادی منطقه‌ای حساس است و در صورت افزایش ریسک، جریان سرمایه به سرعت از سهام خارج و به سمت بازارهای موازی چون طلا، ارز یا اوراق کوتاه‌مدت حرکت می‌کند.

در مجموع، روز یکشنبه را می‌توان نقطه‌ای روشن در تقویم معاملاتی هفته دانست؛ روزی که با ورود پول جدید و رشد شاخص‌ها، امیدواری تازه‌ای میان فعالان بازار ایجاد شد. با این حال، پایداری این روند مثبت به متغیرهای بیرونی و کیفیت تصمیم‌های سیاست‌گذار بستگی دارد. سرمایه‌گذاران، همزمان که از رشد امروز بهره‌مند شدند، نیم‌نگاهی هم به تحولات پرریسک داخلی و خارجی دارند؛ چرا که می‌دانند مسیر آینده بازار همچنان پر از پیچ و خم‌های ناشی از سیاست و ژئوپولیتیک خواهد بود.

گزارش از: متین محلاتی، کارشناس اقتصادی