به گزارش اقتصادرَوا؛ در راستای ارتقای زیرساخت‌های معاملاتی و همگام‌سازی بازار سرمایه ایران با استانداردهای جهانی، از ۲۰ آبان مرحله جدیدی با عنوان معامله با قیمت پایانی (Trading-At-Last – TAL) در بازار اول بورس تهران اجرایی می‌شود. طبق این طرح، سهام‌داران می‌توانند هر روز از ساعت ۱۲:۴۵ تا ۱۳:۰۰ یعنی بلافاصله پس از پایان جلسه اصلی معاملات، سهام خود را دقیقاً به قیمت پایانی ثبت‌شده در ساعت ۱۲:۳۰ خرید و فروش کنند.

این مرحله که در بسیاری از بورس‌های معتبر دنیا نیز اجرا می‌شود، فرصتی کوتاه اما مهم برای انجام معاملات دقیق‌تر فراهم می‌کند. هدف از اجرای TAL آن است که معامله‌گران بتوانند سهام مورد نظر خود را در قیمتی ثابت و رسمی معامله کنند، بدون اینکه نوسانات لحظه‌ای بازار بر تصمیم آن‌ها اثر بگذارد.

در طول این بازه ۱۵ دقیقه‌ای، قیمت سهم کاملاً ثابت است و برابر با قیمت پایانی روز خواهد بود؛ هیچ‌گونه نوسان یا سفارش خارج از آن قیمت پذیرفته نمی‌شود. به بیان دیگر، این مرحله بازاری است که در آن همه خریداران و فروشندگان بر سر یک قیمت واحد توافق می‌کنند — همان قیمتی که در پایان ساعت ۱۲:۳۰ به‌عنوان «قیمت پایانی» سهم ثبت شده است.

برای روشن‌تر شدن موضوع، فرض کنید سهام شرکت «فولاد مبارکه اصفهان» در روزی خاص در طول ساعات معاملاتی بین قیمت‌های مختلفی نوسان داشته باشد و در پایان بازار، قیمت پایانی آن روی ۱,۸۴۰ تومان تثبیت شود.

بازار اصلی در ساعت ۱۲:۳۰ به پایان می‌رسد، اما از ساعت ۱۲:۴۵ تا ۱۳:۰۰، فاز TAL آغاز می‌شود. در این مدت، سرمایه‌گذاران همچنان می‌توانند سفارش‌های خرید و فروش خود را ثبت کنند، اما فقط و فقط در قیمت ۱,۸۴۰ تومان.

به‌عنوان مثال، اگر فردی در طول روز فرصت خرید سهم را پیدا نکرده باشد، می‌تواند در این بازه کوتاه سهم «فولاد» را دقیقاً با قیمت پایانی روز خریداری کند.

یا اگر یک صندوق سرمایه‌گذاری بخواهد دارایی‌های خود را بر اساس قیمت نهایی روز تنظیم کند، می‌تواند در همین بازه اقدام به خرید یا فروش کند تا ارزش پرتفوی خود را دقیق‌تر منطبق با قیمت رسمی بازار نگه دارد.

اجرای فاز TAL مزایای متعددی دارد. از یک سو، به صندوق‌های سرمایه‌گذاری، سبدگردان‌ها و نهادهای مالی بزرگ کمک می‌کند تا دارایی‌های خود را با دقت بیشتری ارزش‌گذاری کنند. از سوی دیگر، با فراهم کردن امکان خرید و فروش در قیمت پایانی، فشار هیجانی بر معاملات دقایق پایانی بازار کاهش می‌یابد؛ زیرا معامله‌گران دیگر نیازی ندارند برای تأثیرگذاری بر قیمت پایانی، در لحظات آخر سفارش‌های سنگین ثبت کنند.

کارشناسان معتقدند اجرای این فاز می‌تواند به افزایش شفافیت، نظم و ثبات در بازار سهام ایران منجر شود و گامی عملی در جهت توسعه ابزارهای معاملاتی مدرن باشد. انتظار می‌رود در صورت موفقیت، فاز TAL در آینده برای سایر تابلوها و بازارهای فرابورس نیز اجرا شود.

به‌طور کلی، از ۲۰ آبان به بعد، بورس تهران با اجرای این مرحله وارد فاز جدیدی از بلوغ ساختاری می‌شود؛ فازی که به معامله‌گران فرصت می‌دهد معاملات خود را بر اساس قیمت واقعی و رسمی روز انجام دهند، و بازار نیز با نظم و تعادل بیشتری بسته شود.

گزارش از: بهنام مهری حسینی، کارشناس بازار های مالی