دوچرخه‌سواری، نیروی محرکه انقلاب حمل‌ونقل شهری
به گزارش اقتصادرَوا؛ در حالی که توجه بسیاری از سرمایه‌گذاران و شرکت‌های فناوری به خودروهای الکتریکی (EVs) و تاکسی‌های خودران معطوف شده است، تحولات اخیر نشان می‌دهند که دوچرخه، به عنوان یک فناوری حمل‌ونقل به‌شدت کارآمد، در حال تغییر سریع سیمای شهرهای جهان ثروتمند است. این تحول نه تنها مزایای قابل توجهی از نظر کاهش ترافیک، کاهش آلودگی و صرفه‌جویی در انرژی به همراه دارد، بلکه به دلیل رقابت بر سر فضای جاده و پارکینگ، منجر به قطبی‌سازی عمومی و ایجاد «جنگ‌های فرهنگی» شده است.
رنسانس دوچرخه‌ها و مقیاس تحول
رشد استفاده از دوچرخه در مراکز شهری حیرت‌آور بوده و از نظر مقیاس، حتی از رشد سریع تاکسی‌های خودران پیشی گرفته است. مونترآل به عنوان مثال بارز این تحول در آمریکای شمالی مطرح است، جایی که در محله‌هایی مانند پلاتو، تقریباً یک پنجم کل سفرها توسط دوچرخه انجام می‌شود. در لندن، تعداد دوچرخه‌سواران در منطقه مالی (سیتی) اکنون دو برابر خودروهاست و در پاریس، تعداد دوچرخه‌سواران در سطح شهر از موتورسواران پیشی گرفته است. حتی در شهرهای سنتی دوچرخه‌سواری اروپا مانند کپنهاگ، تقریباً نیمی از سفرهای رفت‌وآمد به محل کار و مدرسه از طریق دوچرخه انجام می‌شود. این رشد تصاعدی که توسط طرح‌های اشتراک دوچرخه نیز تقویت شده است (مانند افزایش دوبرابری استفاده از طرح «بیکسی» در مونترآل از سال ۲۰۱۹)، نشان می‌دهد که دوچرخه یک راه‌حل عملی و سریع برای مشکلات ترافیکی کلان‌شهرها است.
عوامل اصلی این شکوفایی
سه عامل کلیدی در احیای دوچرخه‌سواری نقش داشته‌اند:
۱. همه‌گیری کووید-۱۹: پس از شیوع بیماری، مردم برای دوری از وسایل حمل‌ونقل عمومی به خرید دوچرخه روی آوردند و دولت‌ها برای تشویق فاصله‌گذاری اجتماعی، خطوط دوچرخه‌سواری موقت ایجاد کردند.
۲. پیشرفت فناوری ای-بایک (دوچرخه‌های برقی): توسعه باتری‌ها و فناوری‌های کمکی پدال، استفاده از دوچرخه را برای طیف گسترده‌ای از افراد ممکن ساخته است، زیرا به کاربران اجازه می‌دهد بدون تعریق به مقصد برسند. ای-بایک‌ها همچنین برای حمل کودکان و خرید و همچنین سودآوری طرح‌های اشتراک دوچرخه حیاتی بوده‌اند.
۳. زیرساخت‌های دوستدار دوچرخه: مهم‌ترین عامل، ساخت خطوط دوچرخه‌سواری جداگانه است. در نیمه قرن بیستم، دوچرخه‌سواری به دلیل خطر تصادفات رانندگی (که در گذشته نرخ مرگ‌ومیر بالایی داشت) تقریباً از بین رفت. خطوط جدا شده، خطر تصادف با خودروها را از بین می‌برند و بررسی‌ها نشان می‌دهند که در کشورهایی که دوچرخه‌سواران احساس امنیت بیشتری می‌کنند، نرخ دوچرخه‌سواری بالاتر است. علاوه بر این، ساخت این خطوط بسیار ارزان‌تر از ساخت متروهای جدید بوده و راهی مقرون به صرفه برای کاهش تراکم ترافیکی است.
دوچرخه‌ها در کانون جنگ‌های فرهنگی و سیاسی
توسعه زیرساخت‌های دوچرخه‌سواری اغلب به یک درگیری با جمع صفر بر سر فضای جاده تبدیل می‌شود و رانندگان و دوچرخه‌سواران را در جبهه‌های متضاد یک نبرد سیاسی قرار می‌دهد. با وجود اینکه خطوط دوچرخه در شهرهایی مانند مونترآل فضای بسیار کمی از جاده را اشغال می‌کنند، هدف حمله شدید سیاست‌مداران پوپولیست و جناح راست قرار گرفته‌اند. این سیاست‌مداران (مانند راب فورد یا نایجل فاراژ) اغلب سیاست‌های حمایتی از دوچرخه را به عنوان «جنگ علیه خودروها» یا «تعصب ضد خودرویی» معرفی می‌کنند. این موضوع در حال تبدیل شدن به یک خط فکری متمایز در سیاست آمریکایی و اروپایی است، به طوری که مالکیت خودرو به یک معیار سیاسی برای رأی‌دهندگان تبدیل شده است.
چالش‌های ای-بایک و چشم‌انداز آینده
دوچرخه‌های برقی مشکلات جدیدی را نیز ایجاد کرده‌اند. سرعت و وزن بالاتر آن‌ها (به ویژه برای کاربران تازه‌کار) منجر به افزایش نرخ حوادث و مرگ‌ومیر دوچرخه‌سواران در برخی مناطق مانند هلند شده است. علاوه بر این، ظهور ای-بایک‌های غیرقانونی و پرسرعت (که از طریق دریچه گاز و نه فقط پدال حرکت می‌کنند) توسط تولیدکنندگان چینی، نگرانی‌هایی را در مورد ایمنی عابران پیاده ایجاد کرده است. در شهرهایی مانند نیویورک، پلیس با دستگیری دوچرخه‌سوارانی که از این وسایل نقلیه غیرقانونی استفاده می‌کنند، به این مشکل واکنش نشان داده است.
با این وجود، در شهرهایی که دوچرخه به یک جریان اصلی تبدیل شده است، بازگشت به خیابان‌های مملو از خودرو مضحک به نظر می‌رسد. در حال حاضر، برخی از شهرهای پیشرو مانند پاریس و مونترآل در ساعات اوج مصرف، با پدیده‌ای جدید مواجه‌اند: ترافیک دوچرخه. این امر نشان‌دهنده تثبیت جایگاه دوچرخه به عنوان یک راهکار حمل‌ونقل شهری غالب است.
گزارش از امیرحسین مستقل، کارشناس اقتصادی