به گزارش خبرنگار اقتصادروا، با افزایش نوسانات قیمت دلار در دهه 90 به دنبال افزایش ریسک سیاسی در کشور و خروج امریکا از برجام، نرخ دلار از سه هزار و 500 تومان به 18 هزار تومان رسید. به دنبال افزایش نرخ ارز در اقتصاد ایران قیمت انواع دارایی‌ها نیز دچار نوسان شد. تا قبل از دهه 90 نرخ ارز آنچنان دچار تغییر نمی‌شد و پس از تجربه دهه 90 مردم به این نتیجه رسیدند که برای در امان ماندن دارایی‌های خود از اثرات کاهش پول ملی ریسک سبد سرمایه‌گذاری خود را کاهش دهند و به همین علت مردم پس از نوسانات دلار در اکثر بازارها انتظار رشد داشتند و به دنبال فرصت سرمایه‌گذاری مناسب بودند تا از کاهش ارزش دارایی‌های خود جلوگیری کنند. افزایش نرخ ارز عموما موجب افزایش سودآوری شرکت‌های بورسی به خصوص صادراتی‌ها خواهد شد و میزان این رشد نیز به صورت اهرمی و به مراتب بیشتر از تغییرات نرخ ارز است. با رشد 187 درصدی شاخص کل بورس در سال 98 به تدریج رفتار رمه‌ای در بازار سرمایه کشور پدیدار شد و افراد ناآشنا با بازارهای مالی نیز تمام دارایی خود را به بازار سهام منتقل می‌کردند.

 در این بازه تعداد سهامداران نیز 4 برابر افزایش پیدا کرد و 10 میلیون نفر رسید. عمق کم بازار سرمایه در کنار افرادی که حتی با اصول ابتدایی بازار سرمایه غریبه بودند موجب بروز التهابات در دماسنج اقتصادی کشور و از بین رفتن اعتماد مردم به بازار سرمایه شد. روند نزولی و رکود در بازار سرمایه آذرماه 1403 به طول انجامید. پس از روی کار آمدن دولت چهاردم و همزمان افزایش ریسک اقتصاد کشور، نرخ ارز به بیش از 75 هزار تومان رسید و موجب تحریک بازار سرمایه شد. به طوری که در یک ماه اخیر حدود 20 درصد افزایش پیدا کرده و به نوعی دوباره سرمایه‌گذاران را برای وزن دادن به سهام در سبد سرمایه‌گذاری مجاب کرده است.

 همچین سیاست بازار توافقی ارز به جذابیت بازار سرمایه کشور کمک کرده و موجب افزایش استقبال سرمایه‌گذاران به صنایع و نمادهای صادراتی بورس شده است. بازار توافقی ارز می‌تواند جذابیت بورس به ویژه نمادهای صادراتی را حفظ کند. افزایش قیمت 30 درصدی محصولات خودروسازان داخلی در کنار خبر تجدید ارزیابی خودروسازان اصلی کشور نیز موجب استقبال از نمادهای خودرویی بازار شده است. اما نمادهای خودرویی بورس آنچنان بی خبر نبودند و خبر عرضه وانت آریسان در بورس کالا موجب امیدواری سهامداران به عرضه سایر محصولات خودروسازان به بورس و کاهش زیان آنها شده است. پیش‌بینی کارشناسان بازار سرمایه حاکی از کاهش 500 میلیارد تومانی زیان ایران خودرو به دنبال عرضه وانت آریسان به بورس کالا شده و این خبر موجب سبزپوش شدن نماد خودرو شده است.

اقدامات حمایتی مجلس از بازار سرمایه

اما بهارستان نشینان نیز در قوانین مختلف از بازار سرمایه کشور نیز حمایت کرده‌اند. به گفته سید شمس الدین حسینی رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس با بیان اینکه مشوق‌های مالیاتی برای افزایش سرمایه از محل سود انباشته و به عبارتی پیشگیری از توزیع سودهای بعضا موهومی در قانون تامین مالی تولید و زیرساخت‌ها از جمله اقدامات مجلس برای حمایت از بازار سرمایه است اظهار کرد: برای نقل و انتقال دارایی و ایجاد شرکت‌های سهامی عام و پروژه در این قانون، مشوق‌ها و نرخ صفر مالیاتی منظور شده است. همچنین برای اینکه تامین مالی دولت مانع تامین مالی بخش غیردولتی نشود، برای حذف آن در قانون بودجه تلاش شده است.

وی با تاکید براینکه قانون بودجه ۱۴۰۴، پشتوانه مناسبی برای بازار سرمایه است، توضیح داد: همچنین در بودجه سال آینده، هیچ کمبودی از ناحیه تامین مالی دولت برای بازار سرمایه و بازارهای مالی مشاهده نشده، اما در مقابل مشوق‌هایی در نظر گرفته شده است. به طور مثال، شرایطی برای واگذاری پروژه‌های نیمه‌تمام فراهم شده است. البته، بحث افزایش سرمایه بانک‌ها نیز موضوع دیگری است که به آن توجه شده است.

رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس با اشاره به برنامه هفتم توسعه گفت: در ماده ۳ قانون این برنامه نیز تاکید شده، تجهیز منابع مالی باید از ناحیه وزارت اقتصاد با محوریت بازار سرمایه صورت گیرد و از شرکت‌های سهامی عام برای اجرای طرح‌ها و همینطور ابزار بدهی بهره گرفته شود.

حسینی در عین حال، با اشاره به راه‌اندازی بازارتوافقی ارز توضیح داد: در مجموع با اجرای این سیاست و خروج رانت از بازار ارز، شاهد رونق بازار سرمایه خواهیم بود، این درحالی است که هم‌اکنون بخشی از رشد بازار سرمایه به واسطه راه‌اندازی این بازار بوده است.

حمایت سیاست‌گذاران از بازار سرمایه در بودجه سال ۱۴۰۴

بنا بر گفته شمس‌الدین حسینی رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس در روز گذشته در بودجه سال آینده مشوق‌های خوبی برای بازار سرمایه در نظر گرفته شده است. مثل ایجاد مشوق‌های مالیاتی برای افزایش سرمایه از محل سود انباشته، حذف موانع برای توسعه تأمین مالی بخش خصوصی، تجهیز منابع مالی از ناحیه وزارت اقتصاد با محوریت بازار سرمایه در برنامه هفتم توسعه و افزایش سهم بخش خصوصی در تأمین مالی از راه ابزار‌های بدهی و مشوق‌هایی برای تأمین مالی از مسیر بازار سرمایه را از برنامه‌های مجلس برای حمایت از بازار سرمایه برشمرد.

ریسک‌های بازار

اما بازار سرمایه علاوه عوامل رشد، عوامل و ریسک‌هایی دارد که می‌تواند رنگ سبز تالار بورس را به قرمز تغییر دهد. تحولات منطقه و ریسک سیاسی به همراه تشدید ناترازی انرژی از جمله عواملی هستند که وضعیت بازار سرمایه را تهدید می‌کند. همچنین روی کار آمدن رئیس جمهور جدید آمریکا نیز می‌تواند به این ریسک بیفزاید و رویکرد دولت چهاردم در مقابل آمریکا نیز حائز اهمیت است. مورد دیگری که با وجود وضعیت خوب بورس می‌تواند به آن آسیب بزند ناترازی انرژی و قطعی برق صنایع به خصوص صنایع خودرو، فولاد، سیمان و کاهش تولید و سود آنهاست. در مجموع اگر این دو ریسک کنترل شوند در کنار سایر عوامل مثبتی که بازار سرمایه را تحت تاثیر قرارداده است بعید به نظر می‌رسد در کوتاه مدت بازار سرمایه با افت یا رکود چشمگیر مواجه شود.