جدیدترین گزارش بانک مرکزی از عملیات بازار باز نشان می‌دهد که فشار نقدینگی در نظام بانکی همچنان بالاست. در گزارش جدید بانک مرکزی از عملیات بازار باز منتهی به تاریخ ۱۳ اسفند ۱۴۰۳ نشان می‌دهد ۲۳ بانک و مؤسسه مالی غیربانکی در این فرآیند شرکت کرده و در مجموع 323.37 همت اعتبار درخواست کردند.

با این حال، بانک مرکزی تنها با 261 همت از این درخواست‌ها موافقت کرده است که معادل 80.7 درصد کل تقاضا را تشکیل می‌دهد. این نسبت، نسبت به ماه‌های گذشته افزایش نشان می‌دهد، اما همچنان بیانگر آن است که بانک مرکزی به‌طور کامل نیاز نقدینگی بانک‌ها را تأمین نکرده و سیاست کنترل نقدینگی را ادامه می‌دهد.

هزینه تأمین مالی بانک‌ها و نرخ سود عملیات بازار باز

سررسید اعتبارات در این هفته ۷ روزه تعیین شده است و بانک‌های دریافت‌کننده باید این منابع را با نرخ سود ۲۳ درصد بازپرداخت کنند. در همین دوره، 2511 هزار میلیارد ریال از اعتبارات قبلی سررسید شده و بازپرداخت شده است، درحالی‌که 2610 هزار میلیارد ریال اعتبار جدید تزریق شده است.

این ارقام نشان می‌دهد که سطح تعهدات بازپرداخت‌شده تقریباً در حد اعتبار جدید است و روند تعادل نسبی در عملیات بازار باز طی هفته‌های اخیر حفظ شده است. اما از سوی دیگر، همچنان نیاز بالای بانک‌ها به تأمین مالی کوتاه‌مدت نشان‌دهنده تداوم چالش‌های نقدینگی در سیستم بانکی است.

تأمین نقدینگی بانک‌ها از بازار شبانه

علاوه بر عملیات بازار باز، بانک‌ها از طریق بازار شبانه نیز به تأمین مالی نیازهای کوتاه‌مدت خود می‌پردازند. در این بازار، بانک‌ها می‌توانند با گرو گذاشتن اوراق مالی اسلامی، نقدینگی مورد نیاز خود را تأمین کنند.

در هفته منتهی به ۱۳ اسفند، روزانه به‌طور میانگین ۵36.۰ هزار میلیارد ریال اعتبارگیری قاعده‌مند انجام شده است. در تاریخ 11 اسفند، 8 بانک و مؤسسه مالی غیربانکی موفق به دریافت ۶۱۸.۰ هزار میلیارد ریال اعتبار از این طریق شدند، درحالی‌که ۵۹۵.۲ هزار میلیارد ریال از اعتبارات قبلی در همان روز سررسید شد.

این روند نشان می‌دهد که بانک‌ها برای تأمین نقدینگی علاوه بر بازار باز، به‌شدت به اعتبارگیری قاعده‌مند نیز وابسته هستند. از سوی دیگر، سقف نرخ سود در این بازار همچنان ۲۴ درصد تعیین شده که بالاتر از نرخ سود عملیات بازار باز است و فشار بیشتری بر هزینه‌های تأمین مالی بانک‌ها وارد می‌کند.

چشم‌انداز عملیات بازار باز در هفته‌های آینده

با توجه به روند اخیر در عملیات بازار باز و بازار شبانه، به نظر می‌رسد که فشار نقدینگی در سیستم بانکی همچنان بالاست و بانک مرکزی سیاست خود را برای کنترل رشد نقدینگی ادامه می‌دهد. هرچند میزان پذیرش درخواست‌های اعتباری در این هفته نسبت به دوره‌های قبل افزایش یافته، اما بانک‌ها همچنان در تلاش برای تأمین نقدینگی مورد نیاز خود از مسیرهای مختلف هستند.