به گزارش اقتصادروا، بر اساس بازدیدهای میدانی اخیر، دامداری‌های سنتی با مشکل تأمین نهاده مواجه شده‌اند. طبق گزارش‌های به‌دست‌آمده، دامداری‌های صنعتی با تعداد دام ۵۰ راس و بالاتر از سامانه بازارگاه نهاده‌های مورد نیاز خود را خریداری می‌کنند، در حالی که دامداری‌های سنتی نهاده‌های خود را از بازار آزاد تهیه می‌کنند. سامانه بازارگاه با هدف تأمین نهاده‌های دامی با قیمت پایین‌تر نسبت به بازار آزاد و تسهیل ارتباط بین دامدار و واردکننده نهاده‌های دامی تشکیل شده است. به همین دلیل، دامداری‌های صنعتی نهاده‌های دامی را در مقیاس حداقل ۱۰ تن خریداری می‌کنند، در حالی که دامداری‌های سنتی توانایی خرید نهاده به حجم بالا را ندارند. از سوی دیگر، سامانه بازارگاه امکان تأمین نهاده‌های کمتر از ۱۰ تن را ندارد.

بنابراین، تأمین نهاده دامداری‌های سنتی از طریق تعاونی‌های تولید کشاورزی تحت نظارت جهاد کشاورزی به رسمیت شناخته شده است، چرا که گاوداری‌های با کمتر از ۵۰ راس دام معمولاً سیستم تولید خوراک ندارند و برای جلوگیری از هدررفت خوراک، نهاده‌های مورد نیاز خود را از طریق تعاونی‌ها خریداری می‌کنند. با این حال، طبق مشاهدات میدانی، دامداران سنتی از عملکرد تعاونی‌ها رضایت چندانی ندارند و مجبورند نهاده‌های مورد نیاز خود را از بازار آزاد خریداری کنند یا از تعاونی‌ها به قیمتی بالاتر از قیمت سامانه، تحت عنوان کارمزد خریداری نمایند. این امر باعث شده است که بسیاری از دامداری‌های سنتی قادر به ادامه فعالیت نباشند. به‌طور خاص، طی مدت اخیر تعداد قابل توجهی از دامداری سنتی فعالیت خود را متوقف کرده‌اند.

طبق اعلام جهاد کشاورزی و بر اساس مصرف ماده خشک، نسبت مصرف علوفه به کنسانتره در ایران کمتر از سایر کشورهاست. به عبارت دیگر، دام در ایران ۴۰ درصد علوفه و ۶۰ درصد کنسانتره مصرف می‌کند، در حالی که در کشورهای پیشرفته این نسبت بالعکس است و مصرف علوفه بیشتر از کنسانتره است. همچنین، ۷۵ درصد هزینه‌های دامداری مربوط به تأمین خوراک است و در صنعت دام، وابستگی ارزی حدود ۴۰ درصد است، در حالی که ۶۰ درصد جیره کنسانتره وارداتی می‌باشد. در بخش طیور نیز، ۹۰ درصد تولیدات به ارز وابسته است. از سوی دیگر، موسسه علوم دامی بر کنسانتره‌ای از ضایعات کشاورزی کار کرده که می‌تواند تا ۶۰ درصد جایگزین کنجاله سویا در جیره طیور گوشتی باشد و از این طریق وابستگی ارزی را کاهش دهد و امنیت غذایی را در برابر نوسانات ارزی تأمین کند.

بر اساس اظهارات فعالان و مدیران صنعت دامپروری سرمایه در گردش تشکل‌ها و تعاونی‌ها با کمبود مواجه است. همچنین، بودجه کافی برای خرید شیر دامداران در دسترس نیست، زیرا شیر دامداران سنتی به‌ویژه در سطح دو و سه از نظر کیفیت بهداشتی قرار دارد و این امر موجب کاهش قدرت چانه‌زنی دامداران در فروش شیر می‌شود. از این‌رو، هزینه شیر خام با تأخیر تسویه می‌شود. از دیگر مشکلات دامداری‌های سنتی، نبود تجهیزات کافی برای تولید شیر است که ادامه فعالیت آن‌ها را با چالش روبه‌رو کرده است.

قیمت‌گذاری دستوری شیر و گوشت از دیگر چالش‌های دامداران سنتی در برابر افزایش قیمت روزافزون و نامتوازن نهاده‌هاست که باعث افزایش هزینه‌ها می‌شود. از طرفی، قیمت‌گذاری دستوری شیر باعث می‌شود قیمت شیر در یک عدد مشخص ثابت بماند و تفاوتی میان قیمت شیر با کیفیت‌های مختلف وجود نداشته باشد. این موضوع انگیزه رقابت برای افزایش کیفیت شیر خام تولیدی توسط دامداران را کاهش می‌دهد. بنابراین، بهتر است دولت از طریق سازوکار حاکم بر عرضه و تقاضای شیر در بازار وارد عمل شود تا در صورت بروز مشکل در عرضه و تقاضای آن، نقش خود را ایفا کند.

سامانه بازارگاه می‌تواند با امکان تأمین نهاده در مقیاس‌های کمتر، زمینه خرید دامداری‌های سنتی از این سامانه را فراهم کرده و به آن‌ها کمک کند تا به فعالیت خود ادامه دهند و از بروز مشکلات و آسیب‌های بعدی جلوگیری شود. بنابراین، تأمین نهاده برای دامداری‌ها یکی از ارکان اصلی امنیت غذایی محسوب می‌شود که آثار منفی آن در بلندمدت مشخص خواهد شد.